موزه لوور شهر پاریس برای سالیان سال یکی از مراکزی بود که بخشی از غرور فرانسویها را تامین میکرد. حتی وقتی نبض هنر از کشور موسیوها خارج شد و به کشور مسترها رفت باز هم موزه لوور جایگاه خود را حفظ کرد و بیرقیب ماند. با این حال چند وقتی است که همین موزه مایه دردسر فرانسویها شده است. البته دردسر که نمیشود گفت چون در این دوره و زمان بعید است کسی از پول زیاد بدش بیاید. همان طور که فهمیدید یک سر ماجرا در فرانسه و شهر پاریس میگذرد، اما سر دیگر آن همین بیخ گوش خودمان است. باز هم این اماراتیها هستند که در اثر سردرگمی برای مصرف درآمدهای نفتی خود به جان فرانسویها افتادند و پایشان را در یک کفش کردند که ما هم حتما باید شعبهای از موزه لوور را در کشور خودمان داشته باشیم.
همه راهها به امارات ختم میشود
قرنها از زمانی که دیگر همه راهها به رم ختم نمیشود گذشته است و در واقع این روزها دیگر هیچ راهی به رم ختم نمیشود و وقت آن رسیده که این ضربالمثل قدیمی را منسوخ اعلام کنیم و جایگزین تازهای برای آن پیشنهاد دهیم. مثلا ما که در این سر جهان زندگی میکنیم میتوانیم بگوییم همه راهها به امارات ختم میشود. البته خواهش میکنم به کسی برنخورد و خیال همه راحت باشد که همچنان هنر نزد ایرانیان است و [کاملا] بس. اما مثل این که در نزدیکی ما هم خبرهایی است. تا چند سال پیش همه ایرانیها برای خرید اجناس خارجی سوار هواپیما میشدند و بعد از فرود آمدن در دبی به جان نمایندگی فروشگاههای خارجی میافتادند. البته هنوز هم این عادت به قوت خود باقی است و جمع کثیری از ایرانیها هر سال برای نشان دادن هنر و فرهنگمان، اجبارا به این جزیره خلیج فارس میروند و بعد از یک برنامه فشرده 3 یا 4 روزه، خسته و کوفته به مام میهن بازمیگردند.
از وقتی حراجی ساتبی که یکی از مشهورترین حراجیهای آثار هنری دنیا به شمار میرود، شعبهای در امارات متحده عربی تاسیس کرد پای عدهای دیگر از ایرانیها نیز به این کشور باز شد. نقاشان و مجسمهسازان ایرانی که در این حراجی برای اولین بار با فروش آثار خود با قیمتهای بینالمللی مواجه شدند و توانستند با جیبهای پر از دلار به خانه برگردند حالا دیگر به این سادگیها از این سرزمین بیآب و علف دل نمیکنند. البته غیر از این حراجها، بسیاری از هنرمندان ایرانی در این کشور نمایشگاههایی از آثار خود برپا کردند و توانستند فروشهای موفقیتآمیزی داشته باشند. خب حالا شما بگویید راههای ایران به کجا ختم میشود؟
لوور کوچ میکند
حالا ببینیم قیمت غرور فرانسویها چقدر است؟ موزه لوور فرانسه بعد از چک و چانههای فراوان و مقابله با اعتراضهای گروهی از هنرمندان و کارشناسان هنری بالاخره موافقت کرد در ازای دریافت 400 میلیون یورو، بخشی از آثار خود را در طول 30 سال آینده برای نمایش در موزه لوور شعبه ابوظبی به این موزه قرض دهد. البته این 400 میلیون یورور غیر از پولی است که فرانسویها برای قرض دادن نام لوور به این موزه دریافت میکنند. اگر بخواهیم قیمت نام لوور را هم حساب کنیم در طول 30 سال آینده فرانسویها نزدیک به یک میلیارد دلار از اماراتیها دریافت میکنند.
خب حالا با خیال راحت باید 4 سال صبر کرد تا این موزه تکمیل شود. زمان پایان ساخت موزه، سال 2012 اعلام شده. البته فکر نکنید اماراتیها اول مذاکره با فرانسویها را به سرانجام رساندند و بعد دست به کار ساختن موزه شدند. پروژهای که در ابوظبی از چند سال پیش و در جزیرهای به نام سعادت آغاز شده شامل چند بخش مختلف است. اماراتیها قصد دارند علاوه بر لوور جدید، 4 موزه دیگر را هم در پروژه مولتی میلیارد دلاری توسعه گردشگری این جزیره بگنجانند. طراحی ساختمان این موزه بر عهده معماری فرانسوی بود که آن را به شکل یک نعلبکی برعکس طراحی کرده است. این موزه اولین شعبه لوور در خارج از این کشور محسوب میشود و به این ترتیب موزهای که فرانسویها به آن خیلی افتخار میکردند از انحصار آنها خارج شد. البته پیش از خروج موزه لوور از فرانسه، چیز دیگری که از جمله افتخارات این کشور بود نیز از آن خارج و عازم صحرا شد. در حال حاضر شعبهای از دانشگاه سوربن پاریس نیز فعالیت خود را در ابوظبی آغاز و افتخار در اختیار داشتن تنها شعبه خارج از فرانسه این دانشگاه 750 ساله را نصیب اماراتیها کرده است.
تجارت موزه
خیلیها معتقدند که سر درآوردن موزه لوور از دل صحرای جنوب خلیج فارس به این سادگی میسر نشده و دلایل آن را باید در دیگر روابط موجود بین دو کشور فرانسه و امارات متحده عربی دید: امارات در طول یک دهه گذشته تسلیحاتی به ارزش 4/10 میلیارد دلار خریداری کرده و 40 هواپیمای ایرباس 380 جدید به فرانسه سفارش داده است. در هر حال موزهای در ابوظبی در حال ساخت است که با سقف معلق عظیم نعلبکی شکل خود 260 هزار متر مربع مساحت دارد. هزینه تکمیل ساختمان این موضوع حدود 108 میلیون دلار تخمین زده میشود. اما کل ماجرای این خرید و فروش به همان رقمی که در اخبار عنوان شده، محدود نمیشود. یکی از امیران ثروتمند امارات 5/32 میلیون دلار به موزه لوور پرداخته تا این موزه بخش جدیدی را تحت عنوان هنر اسلامی افتتاح کند و در آن آثاری از دورههای مختلف هنر اسلامی را به نمایش بگذارد که در حال حاضر به دلیل کمبود فضا در انبار موزه نگهداری میشود. لوور 10 هزار اثر تاریخی و هنری دوران اسلامی را در اختیار دارد.
به غیر از نام موزه لوور که به این موزه عربی اطلاق خواهد شد موزه لوور متعهد شده در طول 10 سال در مجموع بین 200 تا 300 اثر را به ابوظبی قرض دهد تا در نمایشگاههای دورهای موزه آنها به نمایش دربیاید. همچنین به مدت 15 سال در هر سال 4 نمایشگاه فصلی برای این موزه تدارک خواهد دید. البته لوور تنها موزهای نیست که دست به این اقدام زده. موزه گوگنهایم نیز نام خود را به یکی دیگر از موزههای در حال ساخت در این شیخنشین خواهد داد، اما به نظر میرسد فرانسویها از خارج شدن معروفترین موزهشان از کشور بسیار ناراحت هستند. نگرانی آنها از این است که لوور هم به یک مارک تجاری تبدیل شود و آن را در تجارت بینالملل خرید و فروش کنند. به همین دلیل از زمان آغاز گفتگوها برای امضای این قرار داد گروهی نیز در جبهه مقابل دست به کار شدند و توانستند طوماری با امضا 4 هزار و 700 نفر از موزهداران، کارشناسان هنری و باستانشناسان سرشناس فرانسوی جمعآوری کنند. آنها معتقدند موزهها برای خرید و فروش نیستند اما به نظر میرسد تجارت جهانی ثابت کرد که موزهها هم خریدنی هستند
جام جم۷/۱۲
مصرف موادمخدر در بین دانش آموزان برخی مناطق تهران رو به افزایش است. به گزارش پایگاه خبری فردا، یکی از نهاد های اجتماعی اخیرا در گزارشی، خبر از رشد مصرف ماده مخدر «کراک» در بین دانشآموزان مقطع ابتدایی داده است.
این در حالی است که طبق آخرین آمار اعلام شده، در بین معتادان کشور دانشآموزان نیز مشاهده میشوند و از آن مهمتر اینکه بسیاری از دانشآموزان با مواد مخدر صنعتی و جدید همچون «شیشه» و «کراک» کاملا آشنا هستند.
کراک، نوعی هروئین است که تا حد امکان اشباع شده یعنی یک گرم کراک از ۱۰ تا ۱۰۰گرم هروئین به دست آمده است، اما اعتیاد آن نسبت به هروئین بسیار شدیدتر و ترک آن بسیار مشکلتر است.
براساس تحقیقات به عمل آمده الگوی اعتیاد در کشور به سرعت در حال تغییر است و مصرف مواد جدید همچون کراک رو به رشد است به طوری که مصرف این مواد اکنون به ۱۵درصد در بازار مصرف کشور رسیده این در حالی است که سهم هروئین با ۴۰ سال سابقه ۲۱درصد است و این زنگ خطری آزار دهنده است.
همچنین اغلب معتادان از سطح تحصیلات پایینی برخوردار بوده و زیردیپلم و دیپلم هستند که اهمیت نقش آموزش و پرورش در پیشگیری از اعتیاد بسیار حائز اهمیت است. کراک برخلاف هروئین، تریاک و حشیش بو ندارد و مصرف آن بسیار آسان است. آنچنانکه یک یا دو دقیقه پس از مصرف آن در یک محیط در بسته و کوچک نیز، کسی متوجه نخواهد شد. این مساله لزوم توجه بیشتر اولیای مدارس و خانوادهها را ایجاب مینماید
دنیای اقتصاد۱۱/۱۲
دقیقا نمیتوان گفت که هر نسلی در کسبوکار شکست عمدهای را تجربه میکند؛ زیرا شکست در کسبوکار زودتر از نسلی تا نسل دیگر رخ میدهد.
شرکتها و رهبران آنها در هر صنعتی و هر شرایطی بدنام میشود. بسیاری از مردم زمانی که رسواییها آشکار میشوند پول از دست میدهند. حتی افراد بیشتری آبرویشان را از دست میدهند. کدام یک بدتر است؟ لسلی جینز- راس که یک نویسنده است، خواهد گفت: زیان مالی بهتر از بر باد رفتن اعتبار شرکت است و اهمیت ندارد که شرکت چقدر بزرگ است.
او نویسنده کتاب «سرمایه مدیران ارشد راهنمای کسب شهرت برای مدیران ارشد و موفقیت شرکت» است که در سال 2002 منتشر شد.
جینز- راس در تازهترین کتاب خود به نام «شهرت شرکت» 12 گام برای حفظ و بازیابی شهرت، دستورالعملهای واضحی را برای نوسازی بخشی از کسبوکار که به اندازه کل کسبوکار مهم است، ارائه میدهد. جینز راس میگوید: دیگر کافی نیست که فقط شهرت خوبی داشت و بتوان آن را حفظ کرد.
او در کتاب خود در مورد برخی از بزرگترین شرکتهای جهان و بهترین روشهای آنها برای حفظ شهرت بحث میکند. این شرکتها همه بخشها را در برمیگیرند؛ از جمله شاخص گلدمن ساکس، کالگیت- پالمولیو، بوئینگ و مکدونالدز.
جینز- راس با سایت فوربس گفتوگو کرد در مورد شهرت شرکت و اینکه چگونه همیشه علامتی از در راه بودن توفان وجود دارد.
سایت فوربس: آیا آمریکا در مقایسه با دیگر کشورها در مورد شهرت شرکت بهتر است یا بدتر؟
لسلی جینز- راس: فکر میکنم بهبود شهرت همهجا رخ میدهد و شرکتها در سراسر جهان در حال بهبود هستند، شرکت سوشیئت جنرال در اروپا، به پیش میرود. شرکت یوبیاس در آمریکا، شرکت دل، شرکت اوراسل، در یاهو چه چیزی در حال رخ دادن است! شرکتها شهرت خود را بهبود میبخشند.
*آیا شهرت با توجه به صنعت اهمیت بیشتری یا کمتری دارد؟
فکر نمیکنم کسی درمورد از دست دادن شهرت مصون باشد.
در صنایع خاص، 90درصد اطمینان و شهرت وجود دارد؛ مثل صنعت خدمات مالی، اینها وسیله امرار معاش مردم هستند و آنها را سرمایهگذاری میکنند و من فکر میکنم آنها میتوانند واقعا به شهرت به اندازه بسیار بیشتری صدمه بزنند.
مثل شرکتهای بهداشت و درمان یا شرکتهای داروسازی و شرکتهای هواپیمایی. اگر به یک شرکت هواپیمایی اطمینان نداشته باشید، با هواپیمای آن شرکت پرواز انجام نمیدهید. این یک سطح کاملا متفاوت از خطر است. برخی صنایع بیشتر از دیگران نیازمند حفظ شهرت هستند.
*به نظر میرسد قوانین و مقررات کافی برای جلوگیری از بسیاری از مشکلات مربوط به رشوهخواری وجود دارد. آیا شما فکر میکنید ما ناظران کافی داریم؟ آیا این از آن چیزهایی است که برای همیشه از بین برود؟ آیا روزی همه ما پیشاهنگ خواهیم شد؟
این امر هرگز از بین نخواهد رفت؛ زیرا این طبیعت بشر است. طمع و توانایی فرار از چیزی هرگز از بین نمیرود. شرکتها با پرسش سوالها میتوانند کنترل بهتری داشته باشند.
یکی از مهمترین مسائل در سوشئیت جنرال این است که چنین هشدارهایی وجود داشت. آنها این پیامها را دریافت کردند که مساله نادرستی در حال وقوع بود و کسب و کار غلط پیش میرفت و هیاتمدیره به اندازه کافی سریع عمل نکردند.
*آیا همیشه نشانهای از اینکه چیزی اشتباه است، قبل از اینکه مشکل به وجود آید، وجود دارد؟
تقریبا همیشه نشانهای وجود دارد.
نقلقول فوقالعادهای از یک کارمند در شرکت بریتیش پترولیوم هست که میگوید: «وقتی یک کارمند فریاد میزند کاری غلط پیش میرود، این فریاد وقتی به دفتر مدیرکل میرسد، به نجوا تبدیل شده است.»
این امر همیشه رخ میدهد. زمانی که این فریاد به دفتر مدیران کل میرسد تقریبا غیرقابل شنیدن است. یک نکته در مورد حفظ شهرت این است که هر چیزی که مدیر کل میشنود، باید در 10ضرب شود تا بتوان درک کرد که از نظر اندازه چقدر بزرگ است. مدیران کل همه چیز را نمیشنوند؛ اما زمانی که چیزی شنیدید، بهتر است از آن یادداشت بردارند.
*بنابراین قانون «توقف دلار» در مورد مدیر کل هم صادق است؟
همین طور است. برخی میگویند «خوب مدیران کل برای همین حقوق میگیرند آن هم از نوع حقوقهای زیاد.»
*در واقع مردم به هیچ وجه احساس بدی از حقوق بالای مدیران ندارند.
من مدافع مدیران کل هستم. بسیاری از مسائل از مدیران کل پنهان میشود و آنها واقعا نمیدانند چه رخ داده است. هیاتمدیره باید کار بهتری در مورد نظارت انجام دهد، اما ما متوجه شدیم در 60درصد مواقع مدیر کل مسوول شناخته میشود.
آیا روش جدیدی در مورد کسبوکار وجود دارد که از رسوایی و رشوهخواری و مدیریت ضعیف و خطر جلوگیری کند و شرکت را در مسیر شرافتمندانه نگه دارد؟ مثلا گرفتن نقش مشترک مدیر کل- رییس هیاتمدیره. آیا این امر مفید است یا مضر؟
*همیشه شگفتزده میشوم. نمیدانم چرا اما همیشه شگفتزده میشوم. همیشه فکر میکنم شرکتها و رهبران آنها زمانی که رفتار بد و بدون توجهی دارند، به چیزهایی که ما از آنها خبر نداریم، فکر میکنند. یکی از چیزهایی که شما در مورد جدایی مدیر کل و رییس هیاتمدیره به آن اشاره کردید، در این مورد میگویم این چیزی است که واقعا مهم است و باید به آن توجه کرد، همه این نشانههای هشدار دهنده زمانی نشانههای ضعیف نامیده میشدند. من همچنین فکر میکنم شرکتها شهرت خود را به صورت آن لاین کنترل میکنند. آنها واقعا به فضای وبلاگها گوش سپردهاند.
* از 12 گام کتاب، ارتباط را در نظر میگیریم، ارتباط امروزه چقدر برای رهبران مهم است؟ آیا همه آنها باید برای انجام کارها دارای جذبه جادویی باشند و چه شخصی بهترین نمونه است؟
من فکر میکنم به رغم آنکه بسیاری مردم جهان کارها و سیاستهای بوش را قبول ندارند، اما در زمینه ارتباط او توانست بعد از 11 سپتامبر با سخنرانی خود با مردم ارتباط برقرار کند.
در زمینه ارتباط باید بتوانید یک ارتباط برقرارکننده خوب باشید؛ اما این بدین معنی نیست که باید پشت تریبون بروید و در کنفرانس صحبت کنید و در مورد برخی موضوعات والا حرف بزنید. ارتباط اغلب در واقع راه رفتن در راهرو، کمک به افراد در مسیرشان تا دفتر کار و رفتن به جلسات تالار شهر است. مدیر کلهایی که در برجهای عاج خود میمانند و هرگز دفترشان را ترک نمیکنند، نمیتوانند خوب ارتباط برقرار کنند.
جک ولش میگوید: باید ارتباط برقرار کنید تا جایی که احساس کنید قصد دارید سکوت کنید و این دوباره و دوباره پیش میآید و او درست میگوید.
*آیا شهرت رییس همچون شهرت شرکت است؟
حدود نیمی از شهرت شرکت از شهرت مدیر کل ناشی میشود. او چهره شرکت است. او شخصی است که در حقیقت ارزش را تعیین میکند. او صدای شرکت است. زمانی که بحران دارید، همه میگویند: «مدیر کل کجاست؟ او در این باره چه میگویید؟»
اگر او خطا کند، به شهرت شرکت لطمه وارد میشود
دنیای اقتصاد۱۱/۱۲
|
|
پلیس در شهر چب واقع در مرز غربی جمهوری چک تحقیقاتی را درباره دزدی یک پل چهارتنی راهآهن آغاز کرده است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه سخنگوی پلیس، مارتینا هروسکوا در این باره گفت: "ما مطمئن نیستیم که آیا این پل برای استفاده شخصی برداشته شده یا دزدی آن به خاطر قیمت فلزات آن بوده است. این اولین بار است که ما با چنین نوع دزدی برخورد میکنیم." به گفته هروسکوا شرکت مسئول مراقبت از پل که در حال کار کردن بر روی یک خط آهن ازکارافتاده در نزدیک این شهر بود، خبر ناپدیدشدن پل را به پلیس داد |
|
|
روسیه، آمریکا را متهم کرد برنامه این کشور برای سرنگون کردن یک ماهواده خارج از رده پوششی برای آزمایش سلاح ضد موشک جدید است.
به گزارش بیبیسی دولت آمریکا هفته پیش اعلام کرد قصد دارد با استفاده از یک موشک ماهواره خارج از ردهای را که قرار است با زمین برخورد کند نابود کند[دستور انهدام ماهواره جاسوسی صادر شد]. مقامات آمریکایی اعلام کردهاند این ماهواره حامل سوخت خطرناکی است که میتواند باعث مرگ انسانها شود. اما وزارت دفاع روسیه اعلام کرد آمریکا میخواهد از قابلیت سیستم دفاع ضد موشکی خود برای نابودی کشورهای دیگر استفاده کند. آمریکاییها در مورد ماهواره از کار افتاده گفتهاند که این ماهوراه کمی پس از پرتاب نیروی محرک و ارتباط خود با زمین را از دست داده است و دیگر قابل کنترل نیست. در گزارش مقامات آمریکایی آمده است که این ماهوراه بیش از 454 کیلوگرم سوخت هیدرازین دارد که تانک حامل آن میتواند از فشار ناشی از برخورد با جو زمین سالم عبور کند. در صوبتی که این ماهواره با زمین برخورد کند ذراتی که از برخورد در هوا پخش خواهد شد میتواند افرادی را که درتماس با آن باشند بکشد.
پنتاگون اعلام کرده است برنامه نابود کردن ماهواره روز پنجشنبه 21 فوریه (2 اسفند) و پس از پایان ماموریت شاتل آتلانیس که به ایستگاه بینالمللی فضایی سفر کرده است آغاز خواهد شد. این در حالی است که وزارت دفاع روسیه مدعی شده است پنتاگون اطلاعات کافی در مورد دلائل این تصمیم ارائه نداده است. این وزارتخانه در بیانیهای گفته است برنامه نابودی این ماهواره که از سوی پنتاگون اعمال خواهد شد آن چیزی نیست که پنتاگون است و در واقع آزمایش یک موشک جدید خواهد بود: چنین آزمایشی به معنای تولید نوع جدیدی از تسلیحات استراتژیک است. تصمیم برای این نابودی این ماهواره آنچنان که آنها میگویند بدون آسیب نخواهد بود، بویژه در زمانی که دولت آمریکا از مذاکره برای محدود کردن رقابت تسلیحاتی در فضا طفره میرود. وزارت دفاع روسیه اعلام کرده است ماهواره کشورهای زیادی به زمین سقوط کردهاند و بیشتر کشورها از سوختهای سمی استفاده کردهاند اما هیچ گاه وضعیت در این حد که آمریکا اعلام میکند فوقالعاده نبوده است. پنتاگون اعلام کرده است میخواهد با شلیک یک موشک از یک ناو جنگی که در اقیانوس آرام قرار دارد این ماهواره را سرنگون کند. آخرین بار سال گذشته چین یک ماهوراه را در فضا نابود کرده است که با واکنشهای منفی جهانی مواجه شد.[چین انهدام یک ماهواره را در فضا تایید کرد] آمریکا آخرین بار در سال 1985 ماهوارههای از کارافتادهاش را منهدم کرد. نگرانی از این که لاشه این ماهوارههای معلق در فضا برنامههای غیرنظامی را به خطر بیندازد یا به ماهوارهها آسیب برساند، دولت واشنگتن را به قطع این برنامه وادار کرد |
|
|
"دکتر دولیتلهای" دارای هوشمصنوعی میتوانند به همان خوبی انسانها یا حتی بهتر از آنها پارس سگها را درک کنند.
این یافتهها بیانگر آن است که کامپیوترها ممکن است به طور قابلتوجهی به افراد در درک ارتباط حیوانات کمک کنند. به گزارش لایوساینس دانشمندان این نرمافزار هوش مصنوعی را بر روی بیش از 6000 مورد پارس 11 سگ گله مجاری آزمایش کردهاند. شش نوع مختلف پارس کردن در واکنش به وضعیتهای مختلف ضبط شده بود. به گفته کسابا مولنار، رفتارشناس حیوانان ار دانشگاه اوتووس لوراند در مجارستان، پس از تجزیه و تحلیل نسخههای دیجیتال این پارسها، در مجموع برنامه کامپیوتری توانست انواع پارسهای سگها را در 43 درصد موارد به درستی تشخیص دهد- که تقریبا مشابه توانایی 40 درصدی انسانها در تشخیص نوع این پارسها است. این نرمافزار همچنین توانست در 52 درصد موارد تشخیص دهد که کدام سگ هر پارسی را انجام داده است. مولنار و همکارانش قبلا نشان داده بودند که افراد صولا نمیتوانند به طور قابلاعتمادی سگهای گله مجاری را بر مبنای پارسهایشان از هم تشخیص دهند. مولنار میگوید که مطمئن است این نرمافزار میتواند پیامهای صوتی هر حیوانی را تشخیص دهد. در آزمایشهای آینده پژوهشگران پارسهای نژادهای مختلف را مورد مقایسه قرار خواهند داد. به گفته مولنار این سگها به خاطر وظایف مختلف تربیت شدهاند، و این امر میتواند به تفاوتها در پارسهای آنها بینجامد |
نوآوری در سیستم تعیین عمق رباتهای زیرآبی
همانطور که میدانید صنایع دریایی نقش مهمی در زندگی انسانها دارد. به همین علت بررسی بسیاری از موضوعات مطرح درباره چگونگی ایجاد تحولاتی نوین در عرصه دریاها مورد توجه بسیاری از محققان و پژوهشگران قرار گرفته است.
با توجه به توسعه و گسترش صنایع دریایی، استفاده از فناوریهای نوین برای پاسخگویی به نیازهای موجود در جمعآوری اطلاعات زیستمحیطی و تحقیقاتی بسیار ضروری خواهد بود.
استفاده از فناوری رباتیک در سالهای اخیر در علوم دریایی نیز مورد توجه قرار گرفته که دسترسی به حجم زیادی از اطلاعات مورد نیاز برای انجام تحقیقات مهندسی در زمینههای مرتبط با علوم دریایی را امکانپذیر کرده است.
امروزه رباتهای زیر آبی یکی از مهمترین اجزای علوم و صنایع دریایی هستند که به وسیله نهادهای تجاری، دولتی، نظامی و تحقیقاتی استفاده شده و انجام وظایف متعددی را به عهده گرفتهاند.
در سالهای اخیر، استفاده از وسایل مهندسی که از قابلیت استفاده در اعماق آبها برخوردار هستند و میتوانند انجام بسیاری از تحقیقات در بستر دریاها و اقیانوسها را امکانپذیر کنند، توانایی انسانها در تحقیق و کار در اعماق دریاها را بشدت تحت تاثیر خود قرار دادهاند و در بسیای از صنایع مختلف استفاده از تجهیزاتی که بتوان آنها را بدون حضور مستقیم نیروی انسانی و را از راه دور هدایت و کنترل کرد، مورد توجه قرار گرفته است، تا جاییکه در بسیاری از زمینهها انجام طرحهای تحقیقاتی بدون حضور رباتهایی که میتوانند عملیاتی را به صورت برنامهریزی شده انجام دهند و دستورات کاربر را به صورت دقیق اجرا کنند، امکانپذیر نخواهد بود.
رباتهای زیردریایی نیز یکی از انواع فناوریهای نوین هستند که کاربر با استفاده از آن میتواند این وسیله را در اعماق آبها کنترل کند و عملیات مورد نظر را بدون حضور مستقیم خود از طریق تجهیزات رباتیک انجام دهد.
بررسیهای انجام شده در این زمینه نشان میدهد که در سالهای اخیر رباتهای زیر آبی در اندازهها و ابعاد متفاوت طراحی و ساخته شدهاند که به طیف وسیعی از امکانات و تجهیزات مجهز هستند و حتی در برخی موارد به تولید صنعتی نیز رسیدهاند.
شگفتی حرکت زیردریاییها
به گفته مهندس محمدحسین گیاهی، مجری این طرح تحقیقاتی که توانست رتبه دوم طرحهای ابتکاری در گروه تخصصی مکانیک نهمین جشنواره جوان خوارزمی را از آن خود کند، معمولا عمق دریاها را با فضا مقایسه میکنند؛ چرا که شگفتی در ژرفای اقیانوسها کمتر از شگفتی فضای بالای سر ما نخواهد بود. زیردریاییها، ماشینهایی هستند که به ما انسانها در شناخت اعماق دریاها کمک میکنند و به همین علت آنها را به عنوان یکی از شگفتانگیزترین اختراعات انسان شناختهاند.
سالیان سال دریانوردان فقط میتوانستند روی عرشه کشتیها کار کنند؛ اما با اختراع زیردریایی، انسانها توانستند همچون موجودات دریایی برای مدتهای طولانی زندگی در زیر دریاها را تجربه کنند.
دانشمندان برای ساخت و حرکت زیردریاییها از 2 قانون مهم ارشمیدس و بویل استفاده کردهاند. طبق قانون ارشمیدس بر هر جسم غوطهور در سیال معادل وزن سیال جابهجا شده، نیرو وارد میشود.
همواره وزن جسم به طرف پایین و نیروی شناور سیال به طرف بالا خواهد بود. هرگاه این دو نیرو با هم برابر باشند، جسم روی سیال شناور خواهد شد و اگر نیروی وزن بیشتر از نیروی شناوری سیال باشد، جسم کاملا در سیال فرو خواهد رفت.
این در حالی است که براساس قانون بویل در دمای ثابت، حجم و فشار یک سیال با هم رابطه معکوس دارند؛ یعنی هرگاه فشار وارد بر سیال دوبرابر شود، حجم سیال به نصف کاهش خواهد یافت. بر این اساس، از 2 روش دینامیکی و استاتیکی برای تغییر عمق زیردریاییها استفاده میشود.
زیردریاییهای دینامیکی از سرعت حرکت زیردریایی به کمک بالهها برای رفتن به اعماق آب استفاده میکنند، در حالی که زیردریاییهای استاتیکی با تغییر شناوری یعنی کاهش و افزایش آب درون مخزنشان تغییر عمق میدهند.
نیروی شناوری مثبت با افزایش آب درونمخازن منفی شده و در نتیجه زیردریایی به زیر آب میرود. در این سیستم، سرعت زیردریایی تاثیری در تغییر عمق آن ندارد.در زیردریاییهای مدرن نظامی ترکیبی از این دو سیستم مورد استفاده قرار گرفته است و بر این اساس شناوری زیردریاییهای نظامی با تغییر آب موجود در مخازن اصلی تغییر میکند.
وقتی زیردریایی روی سطح آب قرار دارد، مخازن پر از هواست و دریچههای اصلی که روی زیردریایی هستند، در این وضعیت بسته خواهند بود. در زیردریاییهای روسی، منافذی که در بخش تحتانی زیردریایی هستند با استفاده از یک دریچه بسته میشوند، اما در زیردریاییهای امریکایی این منافذ همیشه باز هستند.
هنگام فرو رفتن زیردریایی در آب دریچههای بالایی باز شده و به هوا اجازه خروج میدهند، در نتیجه زیردریایی سنگین شده و زیر آب میرود. برای بازگشت زیردریایی به سطح آب نیز از هوای فشرده برای بیرون راندن آب استفاده میشود.
بررسی سیستم جدید
به گفته گیاهی، طرح مینیزیردریایی تحقیقاتی، پیادهسازی سیستمی جدید برای تغییر عمق زیردریاییها روی یک زیردریایی مدل است. طول بدنه این زیردریایی 70 سانتیمتر و قطر آن 30 سانتیمتر است که برای ساخت آن از نوعی پلاستیک به نام تفلون استفاده شده است.
این زیردریایی مجهز به باتریهای12 ولتی قابل شارژی است که نیروی لازم برای موتور پمپ، موتورهای بالانس و موتورهای قوی پیشراننده را تامین میکنند. قدرت مانور خوب، توانایی حفظ تعادل و بازیابی به سرعت تعادل، از مهمترین قابلیتهای مینیزیردریایی تحقیقاتی طراحی شده است که حفظ تعادل افقی آن را با استفاده از سیستمای خودکار تشخیص تعادل امکانپذیر میکند، همچنین تغییر عمق آن به صورت دقیق با استفاده از سیستمهای استاتیکی و دینامیکی انجام شده و تصاویر ویدئویی آن به صورت مستقیم قابل مشاهده خواهد بود.
زیردریایی ساخته شده در این طرح پژوهشی براساس اصل افزایش حجم طراحی شد و به همین علت در مقایسه با سیستم عملکرد دیگر زیردریاییها از مزیتها و ویژگیهای بسیار زیادی برخوردار است. اساس کار سیستم جدید با جایگزینی مخازن آب و هوای فشرده با پیستونها و سیلندرها و تغییر پمپهای فشردهسازی هوا به پمپ هیدرولیک شکل میگیرد.
به این ترتیب، مخزنی کاملا ایزوله در زیردریایی در نظر گرفته شده است که نیمه پر از روغن است و تنها راه ارتباط مخزن به محیط بیرون یک منفذ خروجی است که به پمپ هیدورلیک متصل است. پمپ هیدرولیک روغن را با فشار زیاد پمپاژ میکند. خروجی پمپ هیدرولیک نیز به سیلندری متصل میشود که پیستونی مماس بر دیواره آن وجود دارد. با به کار افتادن پمپ هیدرولیک، روغن از مخزن کشیده شده و به درون سیلندر راه مییابد که در نتیجه سبب بیرون راندن پیستون میشود. با ورود روغن به سیلندر، هوای موجود در مخزن رقیقتر میشود.
بتدریج با خارج شدن روغن از مخزن به سیلندر و بیرون آمدن تدریجی پیستون، هوا نیز رقیق و رقیقتر میشود. بیرون آمدن تدریجی پیستون به منزله افزایش حجم زیردریایی است، چرا که این سیستم اساسا به گونهای طراحی شده است که در چنین وضعیتی هیچ جرمی از سیستم کاسته یا به آن اضافه نشده است و فقط هوا در مخزن رقیق و پیستون خارج شده است، در نتیجه حجم سیستم افزایش یافته است. با افزایش حجم زیردریایی، نیروی شناوری افزایش مییابد و با ثابت ماندن وزن، زیردریایی به سطح آب منتقل خواهد شد.
مزایا و ویژگیها
به گفته گیاهی در سیستمهای پیشین که در زیردریاییها برای تغییر عمق از آن استفاده میشود، برای رفتن زیردریایی به عمق آب و همچنین کاهش عمق حبابهایی در سطح آب ایجاد میشود که مکان زیردریایی را مشخص میکند، در حالی که در این سیستم از فناوریهای جدیدی استفاده شده است که حبابی در سطح آب ایجاد نخواهد کرد. یکی از دیگر ویژگیهای ابتکاری این طرح تبدیل پمپ آب و پمپ فشردهسازی هوا به یک پمپ هیدرولیک است.
در این سیستم، مخازن به شارژ نیاز ندارند و بسیاری از محدودیتهایی که در سیستمهای قبلی به علت وجود آب دریا در مخازن و تشکیل رسوب در سطح مخازن وجود داشت در این زیردریایی از میان برداشته شده است. با توجه به کاربرد سیال مایع (روغن) و پمپ هیدرولیک دقت سیستم جدید در مقایسه با سیستم هوای فشرده شده به مراتب بیشتر خواهد بود.
آسیب رسیدن مخازن آب زیردریاییها، احتمال غرق شدن آنها در اعماق دریاها را افزایش میدهد، اما در این سیستم هرگونه آسیبدیدگی یا نقص در عملکرد قطعات و تجهیزات مربوط به سیستم تغییر عمق زیردریایی که خارج از محفظه ایزوله باشد منجر به غرق شدن زیردریایی نشده و در نتیجه میتوان احتمال وارد شدن هرگونه آسیب منجر به غرق شدن و از بین رفتن این ربات زیر آبی شناور به حداقل رسانده شده است
از مینیزیردریایی تحقیقاتی ساخته شده میتوان برای کشف و بررسی کشتیهای غرق شده و همچنین کشف جعبه سیاه هواپیماها در اعماق آبها استفاده کرد. علاوه بر این، بررسی کابلهای مخابراتی و بررسی لولهها در بستر دریاها نیز از دیگر موارد کاربرد این فناوری است.
زیردریاییها به روایت تاریخ
نخستین زیردریایی در سال 1620 میلادی به وسیله ون دربل ساخته شد که تنها میتوانست در عمق 5/4 متری حرکت کند. حجم داخل آن بسیار کوچک بود و تنها یک نفر میتوانست در آن قرار گیرد. در سال 1770 دیوید باشنل، زیردریایی جدیدی طراحی کرد که به کمک دست و پدالهای پایی حرکت میکرد و 30 سال پس از ساخت این زیردریایی، روبرت فوستون زیردریایی دیگری با گنجایش 3 نفر را طراحی کرد که برای نخستینبار در این زیردریایی از بالهایی برای تنظیم عمق استفاده شده بود.
سال 1904 نخستین زیردریایی که با موتور دیزل الکتریکی کار میکرد در فرانسه ساخته شد که در آن موتورهای دیزل در سطح آب باتریهای الکتریکی را شارژ میکردند و سپس زیردریایی در آب فرو میرفت. سال 1954 نیز نخستین زیردریایی با سوخت هستهای ساخته شد که به هوا نیاز نداشت و میتوانست به مدت طولانی زیر دریا بماند، اما امروزه زیردریاییهای پیشرفتهای ساخته شده که بدون استفاده از کابل در اعماق دریاها قابل هدایت هستند.