انتقاد بیوتکنولوژیست‌ها از قانون جدید ثبت اختراع

چندی پیش دکتر مهدیان، مدیر کل دفتر امور نوآوران و ارزشیابی فناوری وزارت علوم در گفت‌وگو با همشهری اعلام کرد:  وزارت علوم و مراجع ذی‌ربط آن برای ثبت اختراعات در سایر کشور‌ها، مخترعان را از نظر مادی و تخصصی حمایت می‌کنند. اما اعلام حمایت وزارت علوم از ثبت اختراع در سایر کشور‌ها، درحالی صورت می‌گیرد که ثبت برخی اختراعات در قانون جدید، با ابهاماتی همراه است. از جمله این اختراع‌ها می‌توان به اختراعات عرصه بیوتکنولوژی اشاره کرد. چنان‌که در ماده 4 این قانون جمله مبهمی وجود دارد که اعتراض کارشناسان زیست‌فناوری را برانگیخته است: «موارد زیر از حیطه حمایت از اختراع خارج است:.... د) منابع ژنتیک و اجزای تشکیل دهنده آنها و همچنین فرآیندهای بیولوژیک و تولید آنها.» دکترمحمدرضا پروین، از اعضای پژوهشکده تحقیقات بیوتکنولوژی کشاورزی در این زمینه به همشهری می‌گوید: اگرچه اصل دسترسی آزاد علمی به منابع ژنتیکی جهان تحت عنوان «میراث بشریت»، مدت‌ها محور اصلی غالب مذاکرات و معاهدات بین‌المللی به‌ویژه معاهده بین‌المللی فائو درخصوص منابع ژنتیکی گیاه در سال 1983 بوده است، ولی با پیشرفت‌های سریع فنی در بیوتکنولوژی و ارزش ژن در این عرصه به‌عنوان عنصر اساسی تنوع زیستی، کنوانسیون تنوع زیستی 1992 (ریودوژانیرو) با به رسمیت شناختن حق حاکمیت دولت‌ها بر منابع ژنتیکی، امکان دسترسی به این منابع را نیز متوجه وضع قوانینی در این خصوص از سوی دولت‌ها می‌داند. وی ادامه می‌دهد: متعاقبا معاهده بین‌المللی در مورد منابع ژنتیک گیاه (TRIPAA, 2001) با دنبال کردن بحث ملی کردن منابع ژنتیک، نقش حقوق مالکیت معنوی در تشویق اختراعات و سرمایه‌گذاری در زمینه منابع ژنتیکی را به رسمیت شناخته و در جهت دسترسی به این منابع و تقسیم عادلانه منافع حاصل از آنها مکانیزم‌هایی را پیش‌بینی کرده است. این دکترای حقوق بیو‌فناوری با اشاره به قانون ثبت ارقام گیاهی و کنترل بذر در ایران، اظهار می‌کند: اگرچه جمهوری اسلامی ایران عضو سازمان تجارت جهانی نیست ولی به‌عنوان مقدمه‌ای جهت تحلیل وضعیت داخلی حاضر، خالی از فایده نیست تا به ماده 3/27 معاهده Trips اشاره کنیم که مقرر می‌دارد با وجود اینکه کشورهای عضو می‌توانند گیاه و حیوان (به‌عنوان مصادیقی از منابع ژنتیکی) را از عرصه ثبت اختراعات در قالب پتنت مستثنی کنند اما می‌بایست حمایت حقوقی از ارقام گیاهی را در قالب خواه پتنت خواه سیستم حقوقی خاص و یا در قالب سیستمی مرکب از این دو، تضمین و پیش‌بینی نمایند. وی ادامه می‌دهد: تصویب قانون ثبت ارقام گیاهی و کنترل بذر در ایران نیز می‌تواند بر همین اساس ارزیابی شود. اما  استثنا کردن «منابع ژنتیک» از عرصه ثبت اختراع در قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی، علایم و نام‌های تجاری، در قیاس با مندرجات تبصره 1 ماده 3 قانون ثبت ارقام گیاهی و کنترل بذر،  قابل تامل است. استثنا به چه دلیل؟ آنچه مطابق تبصره 1 ماده 3 قانون ثبت ارقام گیاهی و کنترل بذر کشور از حیطه حمایت و ثبت مستثنی شده است «ذخایر ژنتیک اصلاح نشده وحشی» است و نه به‌طور عام «منابع ژنتیک» و یا «منابع ژنتیکی اصلاح شده گیاهی»، بنابراین اگر فرض کنیم که دلیل استثنای منابع ژنتیک از حیطه حمایت از اختراع، تضمین اصل دسترسی آزاد علمی به منابع ژنتیک است، باید در قانون ثبت اختراع هم «منابع ژنتیکی اصلاح نشده» و یا «منابع ژنتیکی آنچنان‌که در طبیعت یافت می‌شود» را از حیطه حمایت از اختراع مستثنی کرد. دکتر پروین ادامه می‌دهد: اگر فرض کنیم که دلیل استثنای منابع ژنتیک از حیطه حمایت از اختراع، حمایت از ارقام گیاهی (به‌عنوان مصداقی از منابع ژنتیک) در قالب سیستم حقوقی دیگری (قانون ثبت ارقام گیاهی و کنترل بذر) است، باید توجه کنیم که منابع ژنتیک دربرگیرنده صرف گیاه نیست و آنچه در قلمرو گیاهی در قالب قانون ثبت ارقام گیاهی قابل حمایت است برخی از رده بندی گیاهی یعنی «رقم گیاهی» است و نه رده دیگری از قلمرو گیاهی، به‌طور مثال «گونه» که می‌تواند حاوی ارقام گیاهی متعددی باشد. آیا ژن‌ها قابل ثبت هستند؟ مجزا شدن «اجزای تشکیل دهنده منابع ژنتیک» از قانون ثبت اختراع مورد دیگری است که دکتر پروین به آن اشاره می‌کند: اگرچه بحث دسترسی آزاد به اطلاعات ژنومی جهت انجام تحقیقات مورد حمایت منشور بین‌المللی ژنوم مصوبه کمیته بین‌المللی اخلاق زیستی یونسکو نیز هست، ولی همچنانکه خود این منشور تصریح می‌کند «ژن‌ها آنچنان‌که هستند» یعنی در حالت طبیعی خود نمی‌تواند در حیطه اختراع مورد حمایت و ثبت قرار گیرد نه ژن‌هایی که نتیجه اختراع و مداخله فنی بشر هستند. موضوع اختراعات دارویی از دیگر موارد چالش‌برانگیز قانون جدید ثبت اختراعات ماست. در این قانون فرآورده و فرآیند جدید هر 2قابل ثبت ذکر شده است و برخی متخصصان بر این باورند که این مسئله روی فعالیت شرکت‌های دارویی ایرانی تاثیر‌گذار خواهد بود. دکتر محمدرضا بختیاری مدیر مالکیت فکری، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران از جمله این کارشناسان است که در این زمینه می‌گوید: «بر کسی پوشیده نیست که مهم‌ترین علت پیشرفت صنایع دارویی در کشور هندوستان، تصویب قانون ثبت اختراعات این کشور در سال 1977 بود که به موجب آن فقط روش‌های نوین تولید دارو مورد حمایت قانون قرار گرفت و نه خود محصول جدید دارویی. اما در طرح جدید فرآورده و فرآیند جدید هر2  قابل‌ثبت ذکر شده است و فرآورده‌های دارویی مستثنی نشده‌اند. به این ترتیب بعید است صنایع داروسازی کشور بتوانند رشد و پیشرفتی را که در هند روی داد، تجربه کنند.» وی گفته خود را با این استدلال کامل می‌کند: اگر شرکت‌های داروسازی خارجی هر‌کدام از فرآورده‌های خود را در ایران ثبت کنند، از آنجایی که در قانون ما فرآیند و دارو هر2 ثبت شده‌اند و نه تنها دارو، شرکت‌های داخلی نمی‌توانند محصول مشابه را که با فرآیند دیگری ساخته‌اند ثبت کنند چون آن دارو قبلا از سوی یک شرکت خارجی به ثبت رسیده است. زیست‌فناوری چه می‌شود؟ اما بر خلاف دارو‌سازی که چگونگی حمایت از آن در قانون جدید ثبت اختراع مسئله‌ساز شده است، عدم‌حمایت از فرآیند‌های بیولوژیک مورد دیگری است که کارشناسان به آن اعتراض دارند: « اگرچه بحث فرآیندهای بیوتکنولوژیک  به‌دلیل ارزیابی کلی آنها به‌عنوان کشف و نه اختراع توجیه گر مستثنی شدن این دسته از فرآیندها از حیطه ثبت اختراع است ولی ماده 4 قانون ثبت اختراعات جایگاه و یا ملاکی را جهت تعیین مرز فرآیندهای بیولوژیکی و غیربیولوژیکی مشخص نکرده است.»  دکتر پروین با بیان این مطلب ادامه می‌دهد: سؤال این است که آیا انجام مداخله فنی بشر در هر سطحی در یک فرآیند بیولوژیکی می‌تواند تاییدگر وجود یک فرآیند غیربیولوژیک باشد؟ وی جایگزینی عبارت «فرآیند اساساً بیولوژیک» در قانون را راهکار این مشکل می‌داند: شایسته به‌نظر می‌رسد که به جای عبارت «فرآیند بیولوژیکی»، «فرآیند اساساً بیولوژیک» را جایگزین نمود.  به این ترتیب مستثنی شدن فرآیندهای اساسا بیولوژیک می‌تواند توجیه‌گر عدم‌حمایت قانون ثبت اختراع از آن دسته از فرآیندهایی باشد که مداخله فنی بشر نقش تعیین‌کننده‌ای در نتیجه ندارد همشهری آنلاین

فروش کامپیوتر خانگی در کوبا آزاد شد

مردم کوبا بالاخره توانستند برای اولین بار به صورت قانونی کامپیوتر خانگی بخرند. به گزارش بی‌بی‌سی پیش از این و در مدت زمامداری فیدل کاسترو داشتن کامپیوتر خانگی جرم محسوب می‌شد. البته این به آن معنا نیست که مردم کوبا می‌توانند به اینترنت در خانه‌هایشان دسترسی داشته باشند چون طبق قانون، هنوز دسترسی به اینترنت خانگی در کوبا جرم به حساب می‌آید. آزاد شدن خرید کامپیوتر یکی از آخرین‌ موارد لغو ممنوعیت‌ها در زندگی روزمره مردم کوبا است که از زمان به قدرت رسیدن رائول کاسترو در  کوبا برچیده شده‌‌اند.[در همین رابطه]  در اولین روز فروش قانونی کامپیوترهای خانگی بسیاری از مردم هاوانا به یکی از مراکز فروش این شهر مراجعه کردند که البته بیشتر آن‌ها تنها تماشاچیان فروش کامپیوترهای خانگی بودند. تماشاچی بودن بیشتر این مردم هم دلیل منطقی دارد: یک کامپیوتر خانگی در حال حاضر در هاوانا 800 دلار قیمت دارد در حالی که میانگین درآمد ماهانه مردم در این شهر 20 دلار است. دسترسی به اینترنت هنوز شامل آزادی‌هایی که رائول کاسترو برای مردم کوبا در نظر گرفته، نشده است و به جز برخی ادارات خاص، مدارس و دانشگاه‌ها دسترسی به اینترنت در دیگر مناطق کوبا جرم به شمار می‌رود. چند هفته پیش هم مردم کوبا برای اولین بار اجازه یافتند تا تلفن همراه و دستگاه پخش دی‌وی‌دی بخرند همشهری آنلاین

گوگل، باز هم فراتر از پیش‌بینی‌ها

شرکت آمریکایی گوگل، در سه ماهه‌ نخست سال ۲۰۰۸ سی درصد بیشتر از مدت مشابه در سال گذشته درآمد داشته است که می‌تواند نشانه‌ای از رونق بازار تبلیغات، در دنیای مجازی باشد که ممکن است قیمت سهام شرکت یاهو را هم افزایش دهد به گزارش دویچه وله درآمد شرکت گوگل، صاحب جستجوگر گوگل، در سه‌ماهه‌ی نخست سال ۲۰۰۸ به ۱.۳۱ میلیارد دلار رسید. این مبلغ، با توجه به بحران اقتصادی موجود در آمریکا، بسیار بالاتر از حد انتظارات است. گوگل بدین ترتیب به نگرانی‌های سهامداران خود پایان داد. تأثیر این خبر را در واکنش سرمایه‌گذاران نیز می توان دید. قیمت سهام شرکت گوگل در پایان معاملات پنج‌شنبه‌ی بورس، ۲۰ درصد افزایش نشان می‌دهد. در مدت ذکر شده، نه‌تنها درآمد گوگل، که دارایی‌های این شرکت نیز رشد ۴۲ درصدی داشته است. اموال این شرکت در ماه‌های ژانویه تا مارس سال جاری، بالغ بر ۲/ ۵ میلیارد دلار بوده است. گوگل همواره شهرت داشته که فراتر از پیش‌بینی‌های مالی ظاهر می‌شود. البته در سه ماهه‌ی پایانی سال ۲۰۰۷ این شرکت برای نخستین بار در تاریخ خود، از پیش‌بینی‌ها عقب ماند. در پی آن سهامداران نگران شدند که گوگل دیگر جای پیشرفت ندارد و زیر تأثیر بحران اقتصادی آمریکا دچار رکود شده است. این نگرانی، ارزش سهام گوگل را در معاملات روز پنج‌شنبه، در بورس وال‌استریت با ۱.۲ دلار کاهش به ۵۴. ۴۴۹ دلار رساند. با اعلام خبر سود سرشار این شرکت اما قیمت‌ها باز هم افزایش یافته و به۵۳۰ دلار برای هر سهم رسید. شرکت گوگل به ازای هر سهم خود در سه ماهه‌ی نخست سال جاری، ۸۴. ۴ دلار سود کسب کرده است. کارشناسان این رقم را ۵۳. ۴ دلار پیش‌بینی کرده بودند. سود گوگل، به زعم صاحب‌نظران، می‌تواند پیام‌آور آن باشد که بازار تبلیغاتی اینترنتی هم‌چنان خوب است که این، به نوبه‌ی خود، بر قیمت سهام یاهو نیز تأثیر خواهد داشت.  مایکروسافت، غول سخت‌افزاری جهان، با پیشنهاد خرید یاهو، تسلط گوگل بر تبلیغات در دنیای مجازی را نشانه رفته است. مدیریت یاهو اما مبلغ پیشنهادی ۴۲ میلیارد دلاری را بسیار کم می‌داند. یاهو در روزهای اخیر ایده‌ی تبلیغات مشترک با گوگل را مطرح کرده است تا از این طریق مبلغ را بالاتر ببرد. همشهری آنلاین

شش قدرت برتر بازار ارتباط از راه دور جهان

براساس یک تحقیق رسمی، آمریکا، چین، هند، ژاپن، روسیه و بریتانیا به عنوان غول‌های صنعت ارتباطی جهان شناخته شدند.

در این گزارش آمده است نیمی از مجموع کل سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در صنعت ارتباط از راه دور جهان، متعلق به کشورهای فوق است.در این گزاش، بازار هند با ارزش کلی 129میلیارد دلار با پیشی گرفتن از ژاپن که ارزش کل بازار آن 123میلیارد دلار برآورد شده است، در مقام اول کشورهای برتر بازار صنعت ارتباط از راه دور قرار دارد.چین با 14درصد سهم جهانی رشد بیشتری از آمریکا که 17درصد از سهم بازار جهانی را در اختیار دارد، دارا است.در این گزارش از روسیه به عنوان کشوری نام برده که توانسته در دهه اخیر با همگام کردن خود با فن‌آوری‌های نوین صنعت تلفن همراه در جایگاه پنجم کشورهای برتر و جلوتر از بریتانیا قرار گیرد.همچنین از بازار ارتباطات کشورهای در حال توسعه به عنوان یکی از کلیدی‌ترین بازارها در این گزارش نام برده و اعلام شده است که بازار فن‌آوری ارتباط از راه دور این مناطق تا سال 2013 میلادی 70درصد از سهم بازار ارتباطی کل جهان را به خود اختصاص خواهد داد.

دنیای اقتصاد۱۸/۲

تلاش برای جیره بندی نشدن آب و برق

تمام تلاش مان این است که در بحث آب و برق جیره بندی نداشته باشیم. سیدپرویز فتاح وزیر نیرو در ارتباط با قطعی های اخیر برق و مشکلاتی که در زمینه آب وجود دارد، گفت؛ تمام تلاش ما این است که جیره بندی نداشته باشیم. البته آب مثل برق سراسری نیست و هر شهری برای خود تنظیم ویژه یی دارد، ولی ما با مساله خشکسالی مواجه هستیم و امیدواریم با همراهی ملت و مدیریت مسوولان بتوانیم بر مشکلات چیره شویم. وی در مورد قطعی برق تهران در روزهای اخیر نیز گفت؛ ما در چند روز اخیر شاهد گرمای زیادی بودیم، شاید بتوان گفت یک گرمای بی سابقه برای اردیبهشت ماه که معمولاً در نیمه اول خرداد با آن روبه رو می شدیم و یکباره مصرف افزایش یافت که پیش بینی شده نبود. از سوی دیگر بخشی از امکانات نیز از جمله توربین ها در دست تعمیر بود که موجب شد در مواردی با قطعی برق مواجه شویم. وزیر نیرو که در حاشیه دیدار مردمی رئیس جمهور و اعضای هیات دولت با شهروندان تهرانی سخن می گفت، خاطرنشان کرد؛ ما چهارشنبه قطعی برق نداشتیم و پنجشنبه و جمعه نیز نخواهیم داشت و امیدواریم از روز شنبه وضعیت به روال عادی و طبیعی بازگردد. وی تاکید کرد؛ ما از واحدهای برق آبی به دلیل کمبود آب با احتیاط استفاده می کنیم

اعتماد۱۳ژ۲

به دانش‌آموزان چیزی یاد نداده‌ایم

«آموزش و پرورش هیچ‌ بصیرتی به دانش‌آموزان نمی‌دهد» این صادقانه‌ترین جمله‌ای است که از زبان علی احمدی وزیری که تکیه زدنش بر کرسی وزارت آموزش و پرورش هنوز گرد کهنگی به خود نگرفته، ادا شده است.

او البته از همان ابتدای روی کارآمدنش به خوبی نشان داد که با سلف خویش، محمود فرشیدی، از لحاظ برخی نگرش‌ها تفاوتی اساسی دارد
به گونه‌ای که در اظهاراتی که کمتر از آن بوی دفاع به مشام می‌رسید، وزارتخانه تحت فرمانش را نقد کرد. البته شاید احمدی قصد منسوب کردن مشکلات به دولت‌های پیشین را داشته باشد، ولی مقصود او هرچه هست حکایت از واقعیت‌هایی دارد که هر دانش‌آموز پشت‌میز‌نشینی آن را به خوبی لمس می‌کند. احمدی معتقد است آموزش و پرورش در ایران تنها آموزش می‌دهد به طوری که از پرورش در آن خبری نیست. به این ترتیب طبق نظرات شخصی وزیر، ایرانی‌ها از شش تا هجده سالگی وقتشان را در چهاردیواری‌ای سپری می‌کنند که در آن چیزی به نام بینش، بصیرت، تهذیب، تقویت اراده، پژوهش، خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی وجود ندارد. حال دانش‌آموز می‌ماند و انبوهی از داده‌ها که البته به زعم کارشناسان کیفیتی که گره از مشکلات امروز ایران باز کند را ندارد.
البته وزیر آموزش و پرورش حرف‌های تازه‌تری هم دارد. او از معدود وزرای این وزارتخانه است که از بهداشت روح و بدن و تعدیل غرایز سخن می‌گوید. این یک واقعیت است که در سه دهه اخیر سخن گفتن از غریزه در مدارس، تابویی بوده که هیچ کس جرات شکستنش را نداشته است. دختر و پسر فرقی ندارد. دانش‌آموز ایرانی هر جنسیتی که داشته باشد انبوهی از سوال در مورد خودش دارد که کسی حاضر به پاسخگویی‌اش نمی‌شود.
البته گاه در خفا و در اتاق «تربیتی» شاید بتوان چنین بحث‌هایی را مطرح کرد، ولی به صورت معمول دانش‌آموزان می‌مانند و سوال‌های بی‌پاسخ.
حال وزیر آموزش و پرورش که معتقد است ما برای این که در تمام زمینه‌ها بر سکوی اول جهان بنشینیم چاره‌ای جز بهبود فرآیند آموزش آن هم با استفاده از فن‌آوری‌های جدید نداریم هنوز تعریفی از طرحی که با کاربست آن به این مهم برسیم ارائه نداده است.
البته شاید پشت سر گذاشتن مشکلات آموزش و پرورش به این زودی‌ها میسر نشود؛ چرا که این وزارتخانه هنوز درگیر آمد و رفت‌هایی است که به آن «ادغام» می‌گویند. طبق اعلام معاون نظری و مهارتی
آموزش و پرورش هم‌اکنون طرح ادغام دو معاونت عمومی و نظری و مهارتی این وزارتخانه در حال بررسی است. پرویز آژیده معتقد است در آموزش و پرورش بیش از شش معاونت وجود دارد که طبق قانون مجلس باید از تعداد آن کم شود.
البته این طرح در حال حاضر در شرف بررسی است و نتیجه‌اش در آینده اعلام می‌شود اما از این رهگذر می‌توان پیش‌بینی کرد که آموزش و پرورش هنوز سال‌ها زمان نیاز دارد تا تنها به ایرادات ساختاری‌اش رسیدگی کند.
پس در شرایط کنونی جای تعجب نیست اگر بشنویم هنوز 70درصد از کودکانی که در سن مدرسه قرار دارند، روزهای پشت دیوارهای کانون اصلاح و تربیت را تجربه می‌کنند و تکلیفشان مشخص نیست.
شاید این جمله کمی آرمانی باشد ولی شاید اگر آموزش و پرورش سال‌‌ها قبل همان بینشی را که امروز شخص وزیر بر آن انگشت تایید می‌گذارد به سیستم تزریق می‌کرد، شاید خیل قابل توجهی از کودکان، کانون را به مدرسه ترجیح نمی‌دادند جایی که خود مسوولان معتقدند مکانی مناسب برای ماندن نیست

دنیای اقتصاد

ایران نایب قهرمان شد!!!!

مصرف لوازم آرایش در خاورمیانه
سهم زنان ایرانی از مصرف لوازم‌آرایش سالانه یک‌میلیارد دلار است

گروه جامعه- امروز مثل سال‌های دور، آرایش کردن دیگر گناه نیست، حالا اگر صورتت ساده باشد، می‌گویند از قافله زیبایی عقب مانده‌ای. سادگی کالای نایابی شده که شاید دیگر قیمتی هم نداشته باشد.
می‌گویند زنان ایرانی نیز همپای زنان تمدن‌های دیگر از زمان ساسانیان سرخاب و سفیداب داشته‌اند تا به امروز! در حالی که همواره زنان را طرفداران اصلی آرایش می‌پندارند؛ اما این مردان مصری هستند که پیش از شرکت در میهمانی‌ها پودر به صورت خود می‌زدند. به هر روی این پدیده نیز از گذشته تاکنون از قافله نوشدن عقب نمانده و دستخوش تغییر شده است، حالا دخترانی که لباس پرزرق و برق نوجوانی را بر تن دارند، پر و پا قرص‌ترین طرفداران آرایش هستند و حتی در این ماراتن نسبت به دختران جوان 22-24 ساله، شتاب بیشتری دارند.
این در حالی است که کمی دورتر، در کشورهایی که توسعه‌یافتگی را تجربه می‌کنند، زنان 40، 50 سال به بالا، مشتریان لوازم آرایشی هستند.
اما از آنجا که پایتخت‌نشینان همواره تافته جدابافته بوده‌اند، در این زمینه نیز نسبت به شهرستان‌ها فاصله زیادی دارند.
به طوری که در مناطق دیگر ایران هنوز هم بر عقاید خود پابرجا هستند و بر حفظ حجب و حیای دخترانه پا می‌فشارند. البته در همین پایتخت نیز کم نیستند دخترانی که هنوز بی‌اعتنا به تبلیغات گسترده رسانه‌ها در جامعه زندگی می‌کنند؛ اما به هر روی شواهد حاکی از آن است که سن آرایش در ایران مانند هر پدیده دیگری رو به کاهش است و این موج تمام نقاط ایران را به تلاطم واداشته است. حال ممکن است برخی از شهرهای کشور کمتر تحت تاثیر آن قرار گرفته باشند.
قرایی مقدم، جامعه‌شناسی است که مقوله آرایش کردن در میان زنان و دختران را از دو بعد مثبت و منفی بررسی می‌کند.
او بر این باور است که در همه جوامع دختران مظهر زیبایی، طراوت و شادابی جامعه هستند. در روستاها دختران لباس عروسی که بر تن می‌کنند چشم‌هایشان را با «وسمه» می‌آرایند و با سرخاب به صورت خود زیبایی می‌بخشند، چنین رسم‌هایی در عین سادگی زیباپسندانه است.
این جامعه‌شناس می‌افزاید: «در عین حال افراطی که برخی از دختران و پسران به آن دچار می‌شوند. بعد منفی ماجرا است؛ اما باز هم این افراط‌گرایی در حدی نیست که برخی آن را بزرگ می‌کنند و گناه این عده را به گروه بزرگ‌تری عمومیت می‌بخشند، تا جایی که 90درصد دختران، این‌گونه نیستند. این هم یکی از اقتضائات جامعه است که عده‌ای در آن دچار افراط و تفریط می‌شوند.»
او معتقد است برخلاف اعتقاد عموم برخی از جوان‌ها که خلاف آداب‌ جامعه حرکت می‌کنند، اعتقادات دینی دارند.
ادب از که آموختی...
قرایی‌مقدم تاکید می‌کند: «آنهایی که در جامعه با آرایش غلیظ حاضر می‌شوند، نه تنها در میان افراد سنتی جامعه بلکه از سوی دخترانی که آرایش ملایمی دارند نیز مورد تحقیر واقع می‌شوند و همین امر می‌تواند بسیاری را از حرکت به سوی رفتارهای افراطی منع کند، کسانی که آرایش غلیظ می‌کنند خودباخته‌اند، اما این هم لازمه جامعه است؛ چرا که اگر جامعه یکدست باشد، در مسیر پیشرفت باز خواهد ماند.»
تلویزیون مقصر است
او یکی از دلایل کاهش سن آرایش دختران را در سریال‌های تلویزیونی می‌‌بیند و آن را محرک می‌خواند و دلیل دیگر آن را در لباس‌های تیره‌ای می‌داند که غم را به جوان‌ها القا می‌کند و همین امر آنها را تحریک می‌کند که زیبایی خود را در چهره به رخ بکشند.
90 درصد قاچاق
فروشندگان داخلی لوازم آرایش راه شهرهایی چون بانه را خوب بلدند تا مارک‌های تقلبی انواع لوازم آرایش را به نصف قیمت از دست قاچاقچیان بخرند و با چند برابر قیمت، آن را به مشتریان خود بفروشند از آنجا که اغلب مصرف‌کنندگان، قادر به تشخیص اصل از فرع این نوع لوازم نیستند در دام سودجویان گرفتار می‌آیند و رفته‌رفته عوارض تقلبی بودن آن را روی پوست خود مشاهد می‌کنند. این در حالی است که وزارت بهداشت از هر دستاویزی بهره می‌برد تا هشدار خود را به گوش زنان و دختران برساند که تنها 10درصد لوازم آرایشی موجود در بازار از مجاری قانونی وارد کشور شده‌اند و 90درصد آن به صورت غیرقانونی وارد کشور می‌شود؛ اما انگار گوش کسی بدهکار این تذکرات نیست و تا نام حراجی و دبی به میان می‌آید این دختران جوان هستند که بدون کسب اطمینان از مرغوبیت این کالاها برای خرید از چنین مغازه‌هایی سر و دست می‌شکنند.
قرایی‌مقدم در خلال اظهاراتش به جنبه‌های اقتصادی «آرایش» نیز اشاره می‌کند و می‌گوید که یکی از ابعاد چنین پدیده‌‌ای اشتغال است. تمایل دختران به آرایش کردن می‌تواند به اقتصاد تولید منجر شود و بیکاری کاهش یابد. این درحالی است که با وجود آنکه ایران پس از عربستان دومین مصرف‌کننده لوازم آرایش در خاورمیانه است. اما هنوز این صنعت در کشور بومی نشده است. از سوی دیگر ساختار جوان جمعیت و حجم تقاضا برای مصرف این نوع لوازم در ایران تا جایی گسترده شده است که تولیدکنندگان خارجی می‌کوشند بازار ایران را از دست ندهند. شاید همین دلیل کافی باشد که یورو مونیتور در یکی از گزارش‌های خود اعلام می‌کند، طی چند سال اخیر چیزی بالغ بر 3میلیارد دلار به لوازم آرایشی، عطر و ادکلن تبدیل شده و بیشتر این اقلام در میان کشورهای توسعه‌یافته راه ایران و عربستان را پیموده است.
سهم یک میلیاردی زنان ایرانی
طبق بررسی‌هایی که زنان جهان را در بر می‌گیرد، مقوله زیبایی سالانه 160میلیارددلار برای زنان جهان خرج برمی‌دارد و البته در این میان نیز زنان ایرانی سالانه چیزی حدود یک‌میلیارد دلار برای زیبایی خود هزینه می‌کنند.

دنیای اقتصاد۲۷/۱/۸۷

نسل اعصاب خردها

شاید این روزها پیدا کردن فردی آرام و بدون استرس کار سختی باشد. فقط کافی است جایی در میانه اتوبوس، تاکسی، مترو یا خیابان باشی تا آن وقت هر لحظه با آدم‌هایی که به قول خودشان اعصاب ندارند روبه‌رو شوی.

کوچک و بزرگ هم ندارد. همه اعصابشان خرد است.
یک تنه سخت در پیاده‌رو یا لگد شدن انگشت‌های پا در اتوبوس کافی است تا ضارب و مضروب به جان آمده و بساط دعوا را پهن کنند.
البته بعضی‌ها می‌گویند اعصاب خردی بیشتر ژستی است که همه‌گیر شده اما برخی هم باور دارند که نسل های جدید واقعا اعصابشان داغان است.
عده‌ای هم گمانه‌زنی‌هایشان به دهه 60 برمی‌گردد و همه چیز را به جنگ نسبت می‌دهند و در مقابل بعضی هستند که کمرنگ شدن دین در جامعه امروز را عامل ناآرامی‌های ذهن می‌دانند.
اما دلیل اصلی هر چه که باشد واقعیت این است که ایرانی‌ها بیشترشان اعصاب ندارند.
تعریف اعصاب خردی
فربد فدایی، روانپزشک، اعصاب خردی را به صورت علمی تعریف می‌کند.
طبق تعریف او نزدیک‌ترین معنایی که برای اعصاب خردی وجود دارد همان فشار روانی یا استرس است و آن زمانی به وجود می‌آید که فرد در معرض رویدادهایی قرار می‌گیرد که از یک سو نظم زندگی‌اش را بر هم می‌زند و از دیگر سو نیاز به سازگاری دوباره دارد.
او البته تمامی این فرآیند را همراه با فشاری می‌داند که هم بر جسم و هم بر روح وارد می‌شود و می‌گوید: در چنین شرایطی احساس آرامش و راحتی که فرد به آن خو کرده بود از دست می‌رود و به همین علت در معرض اضطراب، افسردگی و پرخاشگری قرار می‌گیرد.
به باور این روانپزشک، این حالت‌‌ها از مصداق‌های تحت تاثیر استرس بودن است که طی آن فرد با کوچک‌ترین محرکی عکس‌العمل شدید از خود نشان داده یا وظایف و تکالیفش را به عنوان یک شهروند ترک می‌کند.
به طور مثال او قانون شکنی می‌کند، از چراغ راهنما عبور می‌کند، نوبت را رعایت نمی کندو مالیات نمی‌دهد ...
او این حرکات را ناشی از فشارهای متعدد و پشت سر هم روانی می‌داند و برخلاف تصور بعضی‌‌ها که جوان‌ها را بیشتر در معرض استرس می‌دانند، اعلام می‌کند که استرس از همان دوران کودکی نیز می‌تواند گریبان آدمی را بگیرد. به گفته فدایی کودکانی که محیط امن را تجربه نمی‌کنند خیلی سریع‌تر برآشفته می‌شوند و احساس عدم امنیت یا اضطراب می‌کنند به نحوی که مثلا حاضر نمی‌شوند جدایی از مادر را تحمل کنند؛ چرا که می‌ترسند او را از دست بدهند. البته این وضعیت به گونه‌ای دیگر نیز رقم می‌‌خورد و آن هنگامی بروز می‌کند که فرد در صورت برخورد با ناکامی به پرخاشگری و گریه و زاری متوسل می‌شود.
در این میان فدایی به وضعیت سالمندان هم اشاره می‌کند و می‌گوید: در سالمندان فشارهای شدید روانی خیلی وقت‌ها به شکل نشانه‌های جسمی بروز می‌کند مثلا فرد دچار سردرد، دل‌درد، کمردرد و امثال آن می‌شود به گونه‌ای که برای آن هیچ منشا جسمی قابل تشخیص نیست.
استرس را یاد می‌گیریم
تحقیقات نشان داده است که بسیاری از رفتارهای بشر جنبه ارثی دارد به این شکل که او بیشتر خصوصیات اخلاقی‌اش را از پدر و مادر به ارث می‌برد. به همین جهت ارثی بودن یا نبودن استرس و پرخاشگری را از این روانپزشک پرسیدیم که او پاسخ داد: تحمل انسان‌ها در برابر استرس به عوامل چندی بستگی دارد که ارث هم در این میان دارای نقش است. اما مهمترین عامل در رابطه با پرخاشگری و فشار روانی، یادگیری و آموزش است؛ یعنی اگر کودک بیاموزد که در برابر فشارهای روانی با صبر، متانت و آرامش به دنبال راه‌حل منطقی مشکل باشد در آن صورت در بزرگسالی هم در برابر فشارهای روانی به سرعت از پا در نمی‌آید و پرخاشگری نمی‌کند.
از هر سه‌نفر یک نفر عصبی‌است
اینکه چند نفر از ما ایرانی‌ها افرادی مضطرب، پرخاشگر و در حال مبارزه با فشارهای روانی هستیم موضوع سوال دیگر ما از فدایی بود. البته او آمار دقیقی در این باره نداشت ولی در توضیح مطلب گفت: عصبی‌بودن بر حسب هر جامعه متفاوت است و یک مساله فرهنگی به شمار می‌آید. حتی در اروپا هم بین مردمان شمال و جنوب آن تفاوت وجود دارد به طوری که افراد شمال عموما با رفتارهای آرام‌تر با مسائل روبه‌رو می‌شوند ولی جنوبی‌ها با رفتارهای هیجانی. ولی به طور کلی طبق آمار موجود حدود 30درصد افراد هر جامعه امکان دارد که در هر زمان دچار اختلال سازگاری که ناشی از استرس‌های روانی است، شوند که این مساله در مورد مردم ایران هم صدق می‌کند.
پیشگیری بهترین درمان
این روانپزشک در ادامه به راه‌های درمان استرس نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: بهترین راه پیشگیری است؛ یعنی از ابتدا کودک درخانواده، مدرسه و جامعه بیاموزد که در برابر مشکلات با صبر، متانت و تعقل روبه‌رو شود اما اگر فرد چنین آموزشی ندید باید کوشش کرد تا عوامل استرس‌آور در محیط زندگی مثل ازدحام جمعیت، سر و صدای زیاد، نبودن امکانات حمل‌ونقل، گرانی، بیکاری، جرم و جنایت و ... کم شود. اما در مورد مواردی که عوامل ناخودآگاه روانی یا یادگیری مستقیم در ایجاد رفتارهای پرخاشگرانه نقش دارد، روش‌های روان‌درمانی و رفتار درمانی مفید است به ویژه درمان گروهی برای نمایش اینکه دیگران چگونه قادر به مقابله با عوامل استرس‌آور بوده‌‌اند، سودمند است. در این میان در موارد معدودی هم که جنبه‌های بیولوژیک و ژنتیک در پرخاشگری نقش دارد، می‌توان از دارو استفاده کرد.
محمدحسین فرجاد، روانشناس هم در گفت‌وگو با ما، اعصاب خردی را همان استرس دانست که چیزی جز نیرویی نیست که بر قسمتی از بدن وارد شده و کار آن را مختل می‌کند. اونیز همچون فدایی، داشتن استرس را مختص سن یا نسلی خاص نمی‌داند اما معتقد است هر چه قدر امکانات فرد برای مقابله بامسائل زندگی کمتر باشد آسیب‌پذیری‌اش بیشتر است به گونه‌ای که زنان، کودکان و سالمندان آسیب‌پذیری بیشتری در برابر عوامل استرس‌آور دارند و زودتر از پا درمی‌آیند.
فرجاد در عین حال به وجود آمدن استرس و فشار را ناشی از عواملی چون مسائل شغلی، خانوادگی و مشکلات اقتصادی می‌داند و بر این باور است که عوامل درونی به وجود آمدن استرس تابعی از عوامل بیرونی هستند به گونه‌ای که فشارها از بیرون وارد شده و از درون فرد را دچار اختلال می‌کند. او در توضیح گفته‌هایش ادامه می‌دهد: امروزه در خانواده‌ها ثبات نیست و روابط انسانی کمرنگ است.
همچنین ستیزه‌های خانواده‌ها، طلاق، نابسامانی‌ها و ناهمگون بودن شرایط زیست در کنار ناامن بودن محیط کار وجود آرامش برای افراد را به مخاطره انداخته است.
این روانشناس نیز می‌گوید که آماری دقیق از میزان شیوع استرس و اعصاب‌خردی در ایران وجود ندارد ولی استرس در شهرهای بزرگ واقعا بالا و رقمی معادل 50درصد است.
فرجاد البته این ایده که ضعیف شدن باورهای دینی سبب مضطرب بودن انسان‌های امروز شده است را نقد می‌کند و این‌گونه نتیجه می‌گیرد که فشارهای روانی امروز مردم (به ویژه در ایران) علتی جز نبود تسهیلات، سرگرمی و اشتغال ندارد

دنیای اقتصاد۲۷/۱/۸۷

و این داستان ادامه ندارد!

کاهش صادرات فرش

هم‌اکنون دو میلیون بافنده فرش در سراسر کشور ساماندهی شده‌اند که از این تعداد 130هزار نفر تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند.

مرتضی فرجی، رییس مرکز ملی فرش گفت: لایحه بیمه بافندگان فرش در سال آینده به تصویب مجلس شورای اسلامی می‌رسد که براساس این لایحه سالانه 200هزار بافنده بیمه می‌شوند.
وی صادرات فرش را در سال گذشته نسبت به سال 85 رو به کاهش خواند و افزود: امسال با تمهیدات مناسب سعی می‌کنیم سهم صادرات فرش کشور که 40درصد صادرات جهانی فرش را به خود اختصاص داده، افزایش دهیم. فرجی خاطرنشان کرد: سهم صادرات ثبت شده در گمرک براساس نرخ پایه سال 80 حدود 600میلیون تومان بوده که با عملی کردن آموزش و بازاریابی در صادرات فرش سعی در افزایش سهم بازار جهانی را در سال‌های آینده داریم

دنیای اقتصاد۲۷/۱/۸۷

آخر هم نشدیم

جدیدترین گزارش مجمع جهانی‌اقتصاد از وضعیت صنعت IT

نمایی از مسابقات کامپیوتری در سنگاپور
جهان روزبه‌روز بیشتر به سمت استفاده از فن‌آوری‌های مدرن و ارتباطات گسترده پیش‌ می‌رود.

در این میان، اما اینترنت به عنوان شاه‌کلید ورود به دنیای‌مدرن و دیجیتالی امروز محسوب می‌شود.
در حقیقت توسعه ارتباطات در فضای سایبر در سال‌های اخیر بخش قابل‌توجهی از نقل و انتقالات اقتصادی و معاملات بازرگانی را به خودش اختصاص داده است.
درست به همین دلیل هم هست که مجمع جهانی اقتصاد هر سال گزارشی از جدیدترین مطالعات خود را درباره رشد صنعت IT و اقتصاد آن منتشر می‌کند.
این مجمع، اقتصاد محیط تجاری و نظارت قانونی در کشورهای موردمطالعه و آمادگی اشخاص، شرکت‌ها و دولت برای بهره‌برداری از فرصت‌ها و استفاده فعلی از جدیدترین ابزارهای IT را در تهیه گزارش سالانه خود مورد بررسی قرار داده است.
در حقیقت هدف از گزارش‌های سالانه مجمع جهانی اقتصاد، برآورد تاثیر ICT بر توسعه و رقابت‌پذیری کشورها است.
امسال هم این مجمع 127 کشور مختلف دنیا را براساس شاخص‌هایی مانند آمادگی شبکه‌ای، فضای بازار، زیرساخت، سیاسی و مقرراتی و میزان استفاده از ICT در سطوح فردی، تجاری دولتی مورد بررسی خود قرار داده است. با این همه از آنجا که دسترسی به اینترنت به عنوان سریع‌ترین و گسترده‌ترین ابزار ارتباطی در سطح جهان و یکی از مهم‌ترین عوامل در توسعه و رشد هر کشور است، گزارش امسال مجمع جهانی اقتصاد با تمرکز بیشتر روی نقش آمادگی شبکه‌ای تهیه و تنظیم شده است.
این روزها دیگر اغلب کشورهای در حال توسعه هم به استفاده از نسل جدید فناوری ارتباطات مانند اینترنت پرسرعت، WI-FI و یا WIMAX روی آورده‌اند.
به این ترتیب شکاف میان این کشورها با کشورهای توسعه یافته کمتر و کمتر می‌شود.
جایگاه کشورها و جای خالی ایران
127 کشور مختلف مورد بررسی هر کدام جایگاه خاصی را در نتیجه نهایی این بررسی در اختیار خود گرفته‌اند.
تغییر شاخص‌ها اما جایگاه کشورها را هم تغییر می‌دهد.
در دسته بندی کشورها براساس شاخص آمادگی شبکه‌ای دانمارک اولین جایگاه را با امتیاز 78/5 به خودش اختصاص داده است.
بعد از دانمارک به ترتیب سوئد، سوئیس، ایالات متحده آمریکا، سنگاپور، فنلاند، هلند، ایسلند، جمهوری کره و نروژ با امتیازهای 72/5، 53/5، 49/5، 49/5، 47/5، 44/5، 44/5، 43/5 و 38/5 رتبه‌های دوم تا دهم را در اختیار گرفته‌اند.
این در حالی است که کشورهای نزدیک به کشورها مانند قطر، بحرین، عربستان سعودی، کویت، عمان، ترکیه، آذربایجان، قزاقستان، پاکستان، تاجیکستان و ارمنستان به ترتیب رتبه‌های 32، 45، 48، 52، 53، 55، 67، 71، 89، 98 و 106 را به خودشان اختصاص داده‌اند.
با این وجود حتی در پایین‌ترین قسمت‌های جدول هم اثری از کشور ما و نام ایران وجود ندارد.
در بررسی کشورها براساس شاخص فضای بازار اما سنگاپور رتبه اول را دارد.
در این جدول امارات متحده عربی با رتبه 24، کویت با رتبه 29، بحرین با رتبه 42، عمان با رتبه 44، قطر با رتبه 48، ترکیه با رتبه 51، قزاقستان با رتبه 72، پاکستان با رتبه 75، آذربایجان با رتبه 81، ارمنستان با رتبه 102 و تاجیکستان با رتبه 121 قرار گرفته‌اند.
در جدول مربوط به شاخص زیرساخت اما ایسلند، ایالات متحده آمریکا، سوئد، دانمارک و کانادا به ترتیب اولین‌ها هستند. سنگاپور با رتبه 26، کویت با رتبه 37، عربستان سعودی با رتبه 45، قطر با رتبه 46، بحرین با رتبه 54، قزاقستان با رتبه 55، امارات متحده عربی با رتبه 56، ترکیه با رتبه 60، عمان با رتبه 76، آذربایجان با رتبه 83، تاجیکستان با رتبه 97 و پاکستان با رتبه 118 همه در جایگاه‌های بعدی این جدول قرار گرفته‌اند.
در جدول شاخص میزان استفاده فردی از IT هلند، دانمارک و سوئد جایگاه اول تا سوم را به خودشان اختصاص داده‌اند.
امارات متحده عربی، قطر، بحرین، کویت، ترکیه، عمان، آذربایجان، پاکستان، ارمنستان و تاجیکستان به ترتیب با رتبه‌های 36، 40، 43، 47، 57، 69، 90، 102، 106 و 125 در این جدول قرار گرفته‌اند. در جدول بررسی میزان استفاده تجاری از IT اما سوئد اول است. کشورهای آسیایی اطراف کشور ما هم مانند امارات متحده عربی، ترکیه، قطر، کویت، آذربایجان، عمان و پاکستان به ترتیب رتبه‌های 32، 43، 46، 51، 65، 67 و 75 را در اختیار دارند.
در بررسی این گزارش براساس شاخص استفاده دولتی از IT باز هم دانمارک جایگاه اول را در اختیار دارد و کشورهای امارات متحده، قطر، آذربایجان، ترکیه و پاکستان به ترتیب رتبه‌های 17، 27، 48، 56 و 85 را در اختیار خودشان دارند. با این همه گویا در هیچ‌کدام از این بررسی‌ها هیچ جایی برای ایران وجود نداشته است. جای خالی کشور ما در میان نام کشورهایی مانند پاکستان، قزاقستان، آذربایجان و... کاملا احساس می‌شود.
مطالعه موردی: سنگاپور و قطر
در این میان اما نام دو کشور قطر و البته سنگاپور در اغلب جدول‌های مربوط به بررسی شاخص‌های مختلف، در رتبه‌های مناسبی دیده می‌شود. جالب‌تر اما راهی است که این دو کشور برای رشد صنعت IT خود به عنوان دو کشور در حال توسعه پیموده‌‌اند.
در گزارش جدید مجمع جهانی اقتصاد از سنگاپوری‌ها به عنوان یک ملت هوشمند تعبیر شده است.
سنگاپوری‌ها در واقع خیلی زود متوجه نقش ICT در رشد اقتصاد کشور خود شده‌اند.
طبیعتا برای یک جزیره کوچک بدون هیچ منابع طبیعی قابل بهره‌وری، هیچ امیدی به جز مردم آن وجود ندارد.
این بررسی‌ها نشان می‌دهد که سنگاپور طرح گسترش IT در سرتاسر کشور را از سال 1981 به اجرا درآورده و توانسته در این 26سال به بسیاری از اهداف خود دست پیدا کند.
قطر اما به عنوان یکی از ثروتمندترین اقتصادهای جهان به تازگی راه توسعه ICT را در پیش گرفته است. در حالی که درآمد متوسط هر فرد قطری براساس این بررسی‌ها به حدود 62000دلار می‌رسد، دولت این کشور ICT و گسترش آن را به عنوان تنها راه همراهی با دنیای مدرن دانسته و به دنبال ایجاد اقتصادی مبتنی بر دانش ICT برای جهانی شدن است.
*برگرفته از وب‌سایت مجمع جهانی اقتصاد

دنیای اقتصاد۲۷/۱/۸۷