تکرار ماجرای لنگه‌کفش‌های وارداتی!

جهانبخش نورائی
به احتمال زیاد نام مهدی بلیغ در 30‌، 40سال پیش به گوش خیلی از قدیمی‌ها خورده است. او خلافکار سرد و گرم‌چشیده‌ای بود که به خاطر شباهت رفتارش به یکی از شخصیت‌های منفی داستان‌های جنائی فرانسوی به «آرسن لوپن» ایران معروف شده بود.

بارها از دست پاسبان و قاضی گریخته بود و درکارنامه بزهکارش‌اش علاوه بر تعداد زیادی سرقت و جعل پروانه‌های ارزی، یک فقره قتل هم وجود داشت. بلیغ، خوش‌صحبت بود، شعر هم می‌گفت و با چرب‌زبانی مار را از سوراخ بیرون می‌کشید. تردستی و صحنه‌سازی‌های او به قدری ماهرانه بود که می‌گویند در یک مورد توانست زمین ساختمان مرکزی دادگستری را (که دل خوشی از آن نداشت) به جای زمین دیگری به چند شهرستانی ساده‌دل بفروشد! یکی از ابتکاراتی که به بلیغ نسبت می‌دهند ماجرای شنیدنی وارد کردن کفش توسط او است. می‌گویند بلیغ دست به واردات مقدار زیادی کفش ایتالیایی زد اما لنگه چپ کفش‌ها را از یک گمرک و لنگه راست را از گمرک دیگری وارد کرد و چون حقوق گمرکی برای هر جفت کفش تعیین شده بود نه برای هر لنگه کفش، به همین دلیل توانست لنگه کفش‌ها را با هزینه بسیار ناچیزی از گمرک در آورد و با جفت کردن هر دو لنگه در تهران، محموله‌ را با قیمت شیرین روانه بازار کند.
بلیغ مرده است (بعد از انقلاب به دام افتاد و همراه چند قاچاقچی سابقه‌دار در فروردین 1360اعدام شد) اما به نظر می‌رسد که شگردهایش برای برخی از سوءاستفاده‌‌چی‌ها هنوز جذاب و سودآور باشد. مدتی پیش مقادیری لنگه‌کفش وارد چند گمرک کشور شد و واردکننده‌ها با ترخیص نکردن آنها زمینه را برای متروکه شدن لنگه‌کفش‌ها فراهم آوردند. واسطه‌ها و کارچاق‌کن‌های صاحبان این کالای معیوب بعدا از راه رسیدند و با پرداخت مبلغ نازلی لنگه‌کفش‌ها را – که به درد کسی نمی‌خورد- خریدند و پس از جفت کردن لنگه‌های تابه‌تا، کفش‌های کامل شده را آماده فروش کردند. گمرک ایران که با هشدار رییس سازمان امور مالیاتی یکی از استان‌ها متوجه این تزویر شده بود، مطلب را از طریق معاون حقوقی خود به تمام گمرکات بخشنامه کرده و اقداماتی به منظور شناسایی و پیگرد واردکنندگان و واسطه‌های آنها که طی 4سال اخیر لنگ‌کفش وارد می‌کرده‌اند، شروع شده است. تاکید گمرک بر «چهار سال اخیر»در بخشنامه یادشده، نشان می‌دهد که ممکن است این رشته سر دراز داشته باشد. ظاهرا گرفتاری‌های طاق و جفت صنعت کفش کشور کم بود، مشکل واردات لنگه‌ای هم به آن اضافه شد!

(اقتصاد ایران ۱۲/۹)

ایسگاهی در اسمان ها

مدتی است که خبرهای مربوط به ایستگاه بین المللی فضایی در صدر اخبار علمی قرار دارد. چندی پیش دو نفر از خدمه شاتل فضایی دیسکاوری با انجام یک ماموریت فضایی ویژه اتاق تازه یی را به ایستگاه فضایی بین المللی افزودند. این دو نفر موفق شدند پس از انجام شش ساعت پیاده روی فضایی و استفاده از یک بازوی روباتی، یک واحد 14 تنی جدید را به ایستگاه فضایی اضافه کنند. با انجام پنج پیاده روی فضایی، این واحد جدید که «هارمونی» نام دارد و ساخت ایتالیا است در جای اصلی خود نصب می شود. با نصب هارمونی فضای سکونت فضانوردان در ایستگاه فضایی 18 درصد افزایش می یابد. ابعاد این واحد 7 متر در 6/4 متر است که گذرگاهی میان سه آزمایشگاه علمی ایستگاه فضایی ایجاد می کند. ایستگاه پیش از این دارای سه آزمایشگاه با نام آزمایشگاه دستینی ساخت امریکا، ماژول اتحادیه اروپا با نام کلمبوس و آزمایشگاه ژاپنی کیبو بود. از سال 2001 تاکنون، این نخستین بار است که فضای قابل زندگی و کار در ایستگاه فضایی افزایش می یابد. از آن زمان تاکنون فقط بخش های غیرمسکونی همانند صفحه های خورشیدی به آن افزوده می شد. اما این ماموریت از جنبه دیگری هم جالب توجه بود. مدتی پیش «پگی ویتسون» وارد ایستگاه فضایی بین المللی شد و برای اولین بار یک زن فرماندهی ایستگاه فضایی بین المللی را برعهده گرفت. در ماموریت STS-120 هم «پاملا مل روی» فرماندهی عملیات را برعهده داشت. به این ترتیب این نخستین بار است که هم فرماندهی شاتل و هم فرماندهی ایستگاه فضایی برعهده زنان است. با توجه به این موضوع، در این مقاله نگاهی داریم به تاریخچه، ساختار و کارکرد ایستگاه فضایی بین المللی.

ایستگاه فضایی یک ساختار مصنوعی است که محیطی را برای کار و زندگی در فضا فراهم می کند. تفاوت اصلی یک ایستگاه فضایی با فضاپیما ها در این است که ایستگاه فضایی سامانه پیش رانش یا تجهیزات فرود ندارد، اما فضاپیماها چنین سامانه هایی دارند و می توانند افراد یا محموله هایی را جابه جا کنند. ایستگاه های فضایی برای زندگی های میان مدت (از چند هفته تا چندماه و حتی چند سال) در فضا طراحی و ساخته می شود.

هم اکنون از ایستگاه های فضایی برای بررسی اثر پروازهای فضایی طولانی مدت روی بدن انسان و همچنین ایجاد مکانی برای انجام آزمایش های علمی بیشتر و طولانی مدت تر نسبت به فضاپیماها استفاده می شود.

از لحاظ ساختار ایستگاه های فضایی را می توان در دو دسته کلی یک تکه یا یک بخشی و چند تکه یا چندبخشی جای داد. ایستگاه های یک تکه تنها از یک بخش ساخته می شود و در یک مرحله به فضا فرستاده می شود. تمام تجهیزات و امکانات لازم برای این ایستگاه ها در مرحله پرتاب در آن قرار می گیرد و پس از پرتاب خدمه در آن مستقر می شوند. اما از ایستگاه های سالیوت 6 و 7 به بعد تغییری در ساختار ایستگاه ها مشاهده شد. این ایستگاه ها دارای دو بخش الحاق بودند. زمانی که گروهی در آن مستقر بودند، گروهی دیگر می توانستند با استفاده از فضاپیمای جدید به آن ملحق شوند. به همین دلیل اسکان پیوسته در این ایستگاه ها امکان پذیر شد. وجود دو بخش الحاق باعث شد که فضاپیمای تدارکاتی پروگرس بتواند به این ایستگاه برود و تدارکات تازه را منتقل کند و به این ترتیب انجام ماموریت های درازمدت امکان پذیر شد. اما از زمان ساخت ایستگاه فضایی سالیوت 7 بشر به فکر استفاده از ایستگاه های فضایی چندبخشی افتاد. از جمله ایستگاه های چندبخشی می توان به ایستگاه فضایی میر اشاره کرد. این ایستگاه دارای یک بخش مرکزی است که در اولین پرتاب در فضا مستقر می شود و بخش های بعدی که هر کدام ساختار و وظایف ویژه یی دارند به بخش اصلی افزوده می شوند. با استفاده از این شیوه می توان طیف گسترده یی از انواع ماموریت ها را انجام داد و در عین حال نیاز به یک موشک بسیار پرقدرت برای پرتاب یکباره ایستگاه های بزرگ برطرف شد. با این همه عوامل بسیاری باعث شده است که ساخت و استفاده از ایستگاه های فضایی محدود بماند که از آن جمله می توان به اثرهای نامطلوب اقامت درازمدت در فضا بر سلامتی فرد اشاره کرد.

ایستگاه فضایی بین المللی

تنها ایستگاه فضایی که هم اکنون از آن استفاده می شود، ایستگاه فضایی بین المللی است که البته ساخت آن همچنان ادامه دارد. این ایستگاه در فاصله 6/319 تا 9/346 کیلومتری از سطح زمین قرار دارد و در صورت مناسب بودن اوضاع جوی می توان حتی با چشم غیرمسلح نیز آن را دید. تاریخ طراحی و ساخت این ایستگاه به سال 1984 برمی گردد.

امریکا در سال 1984 تصمیم گرفت با همکاری دیگر کشورها یک ایستگاه فضایی مسکونی دائمی بسازد. امریکا تصمیم داشت این ایستگاه را با همکاری 14 کشور دیگر (کانادا، ژاپن، برزیل و سازمان فضایی اروپا شامل کشورهای انگلستان، فرانسه، آلمان، بلژیک، ایتالیا، هلند، دانمارک، نروژ، اسپانیا، سوئیس و سوئد) بسازد. اما هنگام طراحی این ایستگاه فضایی، اتحاد شوروی تجزیه شد. امریکا نیز در سال 1993 از روسیه دعوت کرد در برنامه ایستگاه فضایی بین المللی همکاری کند. با این کار تعداد کشورهای شرکت کننده در طرح به 16 کشور افزایش پیدا کرد. در سال 1998 نیز ساخت ایستگاه آغاز شد. ایستگاه بیش از یکصد بخش دارد که برای تکمیل آن به 44 پرواز و دست کم سه نوع فضاپیما (شاتل فضایی، سایوز و موشک روسی پروگرس) نیاز است. برآورد می شود که برای اتمام ایستگاه باید 160 پیاده روی فضایی و در مجموع 1920 ساعت - نفر پیاده روی انجام شود که دست کم تا سال 2010 طول می کشد. امریکا در تلاش است تا پیش از سال 2010 ساخت ایستگاه فضایی را به پایان برساند زیرا در این سال شاتل ها بازنشسته می شوند، برای اتمام این پروژه نیز بین 35 تا 37 میلیارد دلار بودجه صرف می شود. ایستگاه فضایی پس از تکمیل می تواند هفت نفر را در خود جای دهد و از بخش های زیر تشکیل می شود.

بخش هدایت (زاریا)؛ شامل سامانه های پیش رانش (دو موتور موشک)، بخش فرماندهی و هدایت است.

بخش اتصال (سه مورد)؛ بخش های اصلی ایستگاه را به هم وصل می کند.

بخش خدمات (زوزدا)؛ شامل بخش های سکونت و سامانه حفاظت حیات، بخش الحاق فضاپیمای پروگرس و موتورهای موشک برای تنظیم ارتفاع است.

آزمایشگاه های علمی (شش واحد)؛ دارای ابزارها و دستگاه های علمی و یک اهرم روباتی برای جابه جا کردن محموله در بیرون ایستگاه است.

بخش آزمایشگاه؛ دارای تجهیزاتی برای آزمایش در مورد گرانش، علوم زیستی، علوم زمین و علوم فضا است.

ابزار انتقال؛ یک کپسول سایوز و یک فضاپیمای بازگرداندن خدمه (X-33) که در مواقع اضطراری از آن استفاده می شود.

سامانه انرژی الکتریکی؛ شامل صفحه های خورشیدی و تجهیزاتی برای تولید، ذخیره، مدیریت و توزیع نیروی برق است.

در 31 اکتبر سال 2000 اولین گروه از خدمه ایستگاه از روسیه اعزام شدند. این گروه سه نفره حدود پنج ماه در ایستگاه اقامت کردند و در این مدت سامانه ها را فعال کردند و چندین آزمایش انجام دادند. این گروه در 21 مارس 2001 به زمین برگشتند. از آن زمان تاکنون ایستگاه پیوسته دارای دو یا سه نفر ساکن بوده است. هم اکنون برای اقامت فضانوردان در ایستگاه، دوره های زمانی سه ماهه یا هفت ماهه برنامه ریزی می شود.

زندگی و کار در ایستگاه فضایی

اولین گروهی که به ایستگاه فضایی رفتند، بیشتر وقت خود را برای آماده سازی ایستگاه، ساخت آن و انجام آزمایش های علمی گوناگون و رصد زمین صرف کردند. خدمه در بخش سکونت زندگی می کنند. هر چند این بخش چندان تجملی نیست، اما همه چیزهایی را که فضانوردان به آن نیاز دارند، در اختیارشان قرار می دهد. این بخش هیچ کم و کسری ندارد و اتاق خواب اختصاصی برای هر فرد، توالت، امکانات بهداشتی، آشپزخانه با یک میز، دستگاه دوی ثابت و دوچرخه ثابت از جمله تجهیزات این بخش است.

در فضا استخوان های فضانوردان تحلیل می رود و ماهیچه ها لاغر و ضعیف می شود. بنابراین فضانوردان باید پیوسته ورزش کنند. خوابیدن در فضا نیز با خوابیدن در زمین بسیار تفاوت دارد. فضانوردان در تختخواب نمی خوابند، بلکه در یک کیسه خواب که روی دیوار نصب شده است، دراز می کشند و زیپش را می بندند. کیسه خواب ها، جای مخصوصی هم برای دست ها دارد که باعث می شود دست فرد هنگام خواب آویزان نشود. از آنجا که مقدار آب موجود در ایستگاه فضایی محدود است، فضانوردان برای حمام کردن و شست وشو از اسفنج های مرطوب استفاده می کنند. با این کار در مصرف آب صرفه جویی می شود. هر فرد یک بسته بهداشتی اختصاصی دارد که شامل مسواک، خمیردندان، شامپو، تیغ اصلاح و دیگر لوازم بهداشتی است. بیشتر غذاهای ایستگاه نیز منجمد، خشک و بدون آب است، حتی نوشیدنی ها نیز بدون آب است. فضانوردان برای تغذیه، در صورت نیاز به غذای خود آب اضافه می کنند و در اجاق حرارت می دهند. البته هر فضانورد حدود پنج ماه پیش از پرواز فهرست غذاهای خود را سفارش می دهد.

پس از آنکه ایستگاه فضایی تکمیل شد، کار در آن شامل نگهداری ایستگاه (مرمت ابزارهای شکسته شده و تعمیر ساختارهای خراب) و انجام آزمایش های علمی و رصد است. ایستگاه شش آزمایشگاه علمی دارد.

کار کردن در وضعیت بی وزنی باعث می شود از جرم ماهیچه ها کم شود. به همین دلیل فضانوردان مجبورند هر روز ورزش کنند. از طرف دیگر وضعیت کار کردن در زمین با کار کردن در فضا متفاوت است. در وضعیت بی وزنی همه چیز در فضا شناور می شود و به همین دلیل هر چیزی را باید در جای خود محکم کرد.

کاربردهای ایستگاه فضایی

بیشترین کاربردهای ایستگاه فضایی در حوزه علم و انجام آزمایش های علمی در محیط ویژه فضا و وضعیت بی وزنی است. ایستگاه فضایی بین المللی پس از اتمام چهار برابر ایستگاه میر می شود. مهمترین ویژگی ایستگاه های فضایی آن است که می توانند بسیار بیشتر از شاتل ها در فضا بمانند (شاتل ها فقط سه هفته در فضا می مانند.) در ضمن ابزار و لوازم ایستگاه فضایی یکبار مصرف نیست و می توان بارها (حتی چندین دهه) از آنها استفاده کرد. پژوهشگران دولتی، صنایع و موسسه های آموزشی و پژوهشی می توانند از امکانات موجود در ایستگاه استفاده کنند. علوم زیستی، زمین، فضا، گرانش، مهندسی و پژوهش های صنعتی از جمله موضوع های پژوهشی در ایستگاه فضایی است.

گرانش؛ گرانش بر بسیاری از پدیده ها در زمین موثر است، از جمله گرانش بر چگونگی تجمع اتم ها در کنار یکدیگر و تشکیل بلورها اثر می گذارد. در وضعیت بی وزنی می توان به بلورهای تقریباً کامل دست یافت. از این بلورها برای تولید نیمه رساناهای بهتر و ساخت رایانه های سریع تر استفاده می شود، یا می توان داروهای بهتری برای مقابله با بیماری ها ساخت.

علوم زیستی ؛ حیات آن گونه که ما می شناسیم در محیطی دارای گرانش تشکیل شده است. شکل بدن ما نیز تحت اثر گرانش است. ما اسکلتی داریم که محافظ بدن ماست و با گرانش مقابله می کند. حس های ما جهت های بالا و پایین را به ما نشان می دهد زیرا ما می توانیم گرانش را احساس کنیم. اما به راستی گرانش چگونه بر موجودات زنده اثر می گذارد؟

ایستگاه فضایی بین المللی این امکان را برای ما فراهم می کند که کارکرد بدن گیاهان و جانوران را در محیطی بدون گرانش بررسی کنیم. برای مثال هنگامی که هسته یک گیاه در زمینی پراکنده می شود، ریشه ها رو به پایین و شاخه ها و برگ ها رو به بالا رشد می کند. اما اگر هسته ها را در فضا و محیط بی وزنی بکاریم چه روی می دهد؟

از طرف دیگر تغییراتی که در بدن ما در وضعیت بی وزنی روی می دهد (همانند کاهش قدرت عضله ها و پوکی استخوان) به فرآیند پیری شباهت دارد. به همین دلیل با شناخت این عوامل می توان تا حدودی از پیری و پیامدهای آن کاست.

علوم زمین؛ ایستگاه فضایی می تواند 75 درصد از سطح زمین را رصد کند.

دانشمندان با استفاده از ابزارهایی که دارند، درباره وضعیت آب و هوایی و اقلیم زمین، ساختار زمین، کیفیت جو، نقشه برداری از رویش های گیاهی، کاربردهای زمین و منابع معدنی، سلامتی رودخانه ها، دریاها و اقیانوس ها بررسی می کنند. با استفاده از این اطلاعات می توان کارکرد زیست کره زمین را درک کرد و از اثر ویرانگر بشر بر محیط زیست کاست.

علوم فضا؛ ایستگاه فضایی در مکانی ورای جو زمین قرار دارد و می تواند همانند تلسکوپ فضایی هابل به رصد خورشید، ستارگان و سیاره ها و همچنین عکسبرداری از آنها بپردازد، بدون آنکه جو زمین در این کار اختلال یا اغتشاشی ایجاد کند.

از ابزارهای موجود در ایستگاه می توان برای بررسی سیاره های پیرامون ستارگان دیگر نیز استفاده کرد و با بررسی کهکشان های دوردست، سرآغاز های جهان را شناخت. علاوه بر این ابزارهای موجود در ایستگاه فضایی را بسیار آسان تر از تلسکوپ فضایی هابل می توان تعمیر یا تعویض کرد.

پژوهش های مهندسی؛ بیشتر پژوهش های مهندسی انجام شده در ایستگاه فضایی به بررسی اثرهای محیط فضا روی چگونگی تولید مواد جدید، دستیابی به فناوری های نوین از جمله فناوری های جدید برای تولید مواد سودمند، ساخت سلول های خورشیدی، ساخت ماهواره ها و فضاپیما های ارتباطی جدید و سامانه های حفاظت حیات برای نسل آینده فضاپیما ها اختصاص دارد.

گریز از ایستگاه فضایی

اگر یکی از ساکنان ایستگاه فضایی مجروح، مصدوم یا بیمار شود، باید در سریع ترین زمان ممکن او را به زمین منتقل کرد. در صورت بروز آتش سوزی یا دیگر حوادث تهدیدکننده سلامت فضانوردان نیز لازم است همه فضانوردان از ایستگاه خارج شوند. بنابراین لازم است که به روشی برای خروج سریع از ایستگاه اندیشید. همیشه یک کپسول سایوز به ایستگاه فضایی متصل است که می تواند سه نفر را به زمین برگرداند. ناسا تصمیم داشت یک فضاپیمای ویژه برای بازگرداندن فضانوردان از ایستگاه طراحی کند که X-38 نام دارد. این فضاپیما گنجایش هفت سرنشین را دارد. با توجه به هزینه های بسیار این فضاپیما، ساخت آن به تعویق افتاده که البته مخالفت بسیاری از کشورهای عضو این ایستگاه را در پی داشته است.

مراقب ویروس ایرانی سالدوست باشید

کارشناسان امنیت اطلاعات در کشور به کاربران در مورد شیوع یک ویروس اینترنتی با نام (‪ (W32/Saldost‬که توسط ویروس نویسان ایرانی نوشته شده است، هشدار دادند.
مدیر نرم‌افزار یکی از شرکت‌های امنیت اطلاعات با بیان این مطلب گفت: بر اساس مشاهدات، نسخه دوم این ویروس نیز در اینترنت منتشر شده است.

"حمیدرضا سعدی" روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار آی تی ایرنا افزود: این ویروس نوشته شده به شکل یک نوار زرد رنگ در ب‌الای صفحه رایانه و همراه با جملات فارسی به رنگ قرمز نمایش داده می‌شود.

این بدافزار اینترنتی پس از اجرای فایل آن بر روی سیستم کاربر، ابتدا خودش را بر روی سیستم کپی می‌کند و سپس با تغییر دادن کلیدهایی در رجیستری باعث بروز مشکلاتی از جمله باز نشدن ‪ Folder Option‬و مخفی نگه داشتن فایل‌های مخفی می‌شود.

از جمله کارهای دیگر این ویروس این است که خودش را در ریشه همه درایوها با نام ‪ autoply.exe‬کپی کرده و در کنار آن فایلی با نام ‪ Autorun.inf‬ایجاد می‌کند.

این عمل باعث می‌شود که هر گاه کاربر بخواهد به هر شکلی وارد هر درایوی شود، فایل مربوط به کرم اجرا گردد. نوع ‪ Autorun‬ایجاد شده به گونه‌ای است که اگر فایل ‪ autoply.exe‬که خود کرم است از روی سیستم پاک شده ولی فایل ‪ Autorun.inf‬باقی بماند، با دوبار کلیک کردن بر روی نام درایو پنجره ‪ Open with‬نمایش داده می‌شود و کاربر نمی‌تواند وارد درایو شود. در این حالت با کلیک راست نمودن بر روی نام درایو و انتخاب گزینه "‪"open‬ نیز نمی‌توان وارد درایو شد

اتهام عجیب به تولیدکنندگان قند و شکر

باورکردنی نیست، اما حقیقت دارد. آنهایی که همانند نگارنده سخنان مدیرکل روابط‌عمومی وزارت جهاد کشاورزی از رادیو در تاریخ 26آبان را درباره تولیدکنندگان شکر شنیده‌اند حتما حیرت خواهند کرد.

ادبیات به کار گرفته شده توسط این مقام دولتی به ویژه وقتی مدیران کارخانه‌های قند را «باج‌گیر» نامید که می‌خواهند با ایجاد فضای روانی اقدام به این کار کنند عجیب بود. عجیب‌تر این بود که یک مقام دولتی از رادیو به دهقانان چغندرکار پیشنهاد می‌داد به محل کارخانه‌ها بروند و طلب خود را دریافت کنند و اگر نشد شکایت کنند. این مقام مسوول وزارت جهاد کشاورزی مدیران کارخانه‌های قند را متهم کرد که «آنقدر پول داشته‌اند که بعضی از کارخانه‌ها در تجارت مسکن مشارکت کرده‌اند» و تاکید کرد «کارخانه‌ها برای فروش مشکلی ندارند». این حرف‌ها در حالی بیان می‌شود که حتی مسوولان وزارت بازرگانی نیز پذیرفته‌اند که کارخانه‌ها به دلیل واردات 5/3میلیون تنی سال 1385 با مشکل فروش مواجه شده‌اند. وزیر محترم صنایع نیز با قبول ایجاد تنگنا برای کارخانه‌های قند و شکر درصدد است که مشکلات این صنعت برطرف شود. مدیرکل روابط‌عمومی وزارت جهاد کشاورزی در 30آبان ماه به ایرنا نیز گفته است «کارخانه‌های قند از واردت 5/3میلیون تنی شکر سوءاستفاده کردند» که معلوم نیست چگونه و چرا؟ به نظر می‌رسد کمیته حقیقت‌یاب وزارت جهاد کشاورزی بهتر است اسناد مربوط به ادعای مدیرکل روابط‌عمومی وزارت جهاد کشاورزی را در اختیار افکار عمومی قرار دهند تا معلوم شود که آیا چنین حرف‌هایی صحت دارد؟ این نوع ادبیات تازه از سوی یک مقام دولتی چیز تازه‌ای بود که شنیده شد

(دنیای افتصاد۱۴/۹)

چرا 7200 اصله درخت ناپدید شد

آن سوی آب ها، معمولاً در توصیف شرایط گیج کننده حاکم بر حوزه سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه امروز ایران می گویند؛ «اوضاع در اینجا به گونه یی است که هم هر رخداد محالی امکان دارد به وقوع بپیوندد و هم هر واقعه معمولی و قابل انتظاری ممکن است هرگز اتفاق نیفتد،»

مصداق ها فراوان است و می دانم که اغلب ما دست کم، چند مورد از آن را می توانند به سیاهه تمام نشدنی ناسازه های جامعه معاصر ایران اضافه کنند.


ماجرا از این قرار است که معاون وزیر نیرو، آقای زرگر فرموده اند؛ کدام هشت هزار اصله؟ مطابق گزارش اداره منابع طبیعی استان فارس، فقط 800 اصله درخت در بالادست سد سیوند وجود داشته که اغلب آنها هم در اثر سیلاب بهار امسال نابود شدند،

مجبور شدم دوباره با دکتر پیمان یوسفی آذر، عالی ترین مقام مسوول در حوزه جنگل های مناطق خشک و نیمه خشک سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور تماس بگیرم و اطلاعات خویش را مرور کنم. دکتر یوسفی آذر، مجدداً و با صراحت اعلام داشتند که تعداد درختان کهنسال موجود در منطقه، 8 هزار اصله بوده و این مقدار را، حتی به صورت چشمی و در بازدیدی میدانی هم می شود برآورد کرد. بنابراین، از آنجا که مرجع رسمی شمارش گونه های درختی، تشکیلات ایشان در معاونت مناطق خشک و نیمه خشک سازمان جنگل ها هستند، آشکار است که جناب زرگر یا باید رسماً حرف خود را تصحیح کنند و یا مدرکی مستدل ارائه دهند که نشان دهد در وزارت جهاد کشاورزی، یک بام و دوهوا، دست بالا را دارد. دکتر یوسفی آذر، این را هم اضافه کردند که در کمترین زمان ممکن با آقای مهندس خرد مدیرکل منابع طبیعی استان فارس تماس گرفته تا از منبع احتمالی درج چنین خبر نادرستی اطمینان یابند.

البته نکته یی که شاید آقای زرگر ملاحظه کرده و اعلام نکردند، آن است که حتی اگر به جای 8 هزار اصله درخت، 80 هزار اصله هم بود، اراده حاکم بر وزارت نیرو ایجاب می کرد که سد زده شود و آبگیری انجام گیرد. هرچند اگر به قول خودشان، بین دو تا سه سال زمان لازم باشد تا کانال های آبیاری پشت سد طراحی و ساخته شده و بتواند آب را به دست کشاورزان منطقه، یعنی همان زحمتکشان مظلومی که منت احداث سد بر دوش ایشان افتاده است، برساند. البته شما مطمئن باشید که دوره زمانی احداث کانال ها را باید دست کم دو تا سه برابر کرد. چه، وقتی اعتبار مورد نیاز برای ساخت سد از رقم 8 میلیارد تومان - به دلیل چند برابر شدن زمان ساخت آن - به 60 میلیارد تومان می رسد، می توان حدس زد در بخش خدمات تکمیلی سد چه اتفاقی خواهد افتاد. کاش آقای زرگر برایمان می گفت که تاکنون چند درصد از سدهای ساخته شده در طول 10 سال گذشته، کاملاً به بهره برداری رسیده و کانال های درجه یک، دو و سه آنها ساخته و مورد استفاده قرار گرفته اند؛ تا آنگاه برایتان بگویم که ماجرای کانال های آبیاری سیوند به کجا خواهد رسید،

نکته دیگر، تاکید مقام مسوول وزارت نیرو بر این دریافت است که رابطه یی بین شروع آبگیری سد سیوند و خشک شدن بختگان و مرگ فلامینگوها وجود ندارد؛ واقعیتی که پیش تر، تکرار آن را متاسفانه از زبان عالی ترین مقام سازمان حفاظت محیط زیست کشور هم شنیده بودیم.

اینجا چند نکته وجود دارد؛ نخست آنکه اگر واقعاً متهم شماره یک مرگ فلامینگوها، خشکسالی و کمبود طبیعی آب حوضه آبخیز کر و سیوند بوده است و مقامات مسوول می دانسته اند که در سال آبی سپری شده چنین شوکی وجود خواهد داشت، چرا خود اذعان می کنند که 10 میلیون متر مکعب آب را در پشت سد ذخیره کرده اند؟ آن هم در شرایط تنش شدید خشکی، بخصوص که به گفته آقای زرگر، اصولاً زمان آبگیری سد به پایان رسیده بود و بیشتر سیلاب های فصلی را از دست داده بودند. چرا تا سال آبی جدید (مهرماه 86) تحمل نکردند؟ درثانی چرا کسی به وجود دو سد دیگر، یعنی درودزن و ملاصدرا که در همین حوضه آبخیز احداث شده و آشکارا بر ورودی آب به بختگان و طشک اثر گذاشته و نظام آب شناختی (هیدرولوژیک منطقه) را متاثر کرده است، اشاره یی نمی کند؟، به خصوص روی سخنم با خانم دکتر جوادی و تیم مشاوران ایشان است که چرا به این سادگی استدلال وزارت نیرو را می پذیرند؟ وگرنه از مسوولان وزارت نیرو که نمی توان انتظار داشت بیایند و رسماً گناه خشکیدگی اغلب دریاچه ها و تالاب های کشور را که در پایین دست سدهای مخزنی احداث شده، قرار گرفته اند، بپذیرند،

واپسین نکته نیز برمی گردد به بازی رطوبت حاصل از ایجاد سد و تسریع رشد گلسنگ ها؛ حقیقت مسلمی که به رغم ترفندهای رسانه یی، گمان نبرم کسی بتواند خطر حاصل از رشد آنها را بر پایداری کهن زاد بوم های پاسارگاد انکار کند. توجه خوانندگان گرامی اعتماد را به نتایج پژوهشی جلب می کنم که تابستان سال 1385، به همت آقای امیررضا پورمقدم و با هدایت همکاران عزیزم، آقایان دکتر علی اصغر معصومی و دکتر حسن روحی پور در قالب دانشنامه کارشناسی ارشد دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی به انجام رسیده است. عنوان این پایان نامه عبارت است از؛ «بررسی تاثیر گلسنگ ها روی نقوش برجسته (سنگ آهکی) تخت جمشید».

ہ عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور.

http://darvish.info