این روزها در کشور ما شنیدن خبرهایی همچون هک شدن سایت ها، بلوکه شدن، مسدود شدن، حملات اینترنتی و... به کلمات نام آشنایی تبدیل شده اند به طوری که اگر باخبر شویم در همین چند ساعت گذشته یکی از مهم ترین سایت های کشور که از قضا وابسته به یک سازمان بسیار مهم هم هست، مورد نفوذ هکرها قرار گرفته یا به نوعی از دسترس کاربرانش خارج شده است، نباید آنچنان تعجب کنیم چرا که اگر به اخبار منتشرشده در چند سال گذشته نگاهی گذرا داشته باشیم، شاهد حجم عظیمی از وقایعی خواهیم بود که هر کدام خبر از هک یا مسدود شدن یک سایت دولتی از طرف سرویس دهنده خارجی آن می دهد. یکی از همین خبرها که در چند سال گذشته منتشر شد و اکثر کاربران ایرانی را بهت زده کرد، خبری بود مبنی بر مسدود شدن سایت ایسنا که توسط سرویس دهندگان خارجی آن رخ داده بود. ایسنا تلاش های زیادی را برای جویا شدن دلیل این اتفاق انجام داد اما هیچ پاسخی از طرف سرویس دهنده خود دریافت نکرد.

گفته می شود این اولین و آخرین اتفاقی نبود که سایت های ایرانی را تحت تاثیر خود قرار داده بود چرا که بعد از آن اتفاق موج جدید تحریم های اینترنتی علیه سایت های ایرانی آغاز شد و طی آن چهار هزار سایت ایرانی از دسترس خارج شدند. به اعتقاد اکثر کارشناسان نبود یک دیتاسنتر داخلی و به دنبال آن نبود امکانات لازم برای ارائه خدمات میزبانی سایت با همان «هاست» از دلایل اصلی بروز چنین مشکلاتی است.

اجباری در کار است

افزایش حجم تحریم های اینترنتی از سوی سرویس دهندگان خارجی علیه سایت های ایرانی باعث شد ایران برای رهایی از تهدیدهای بی شمار و حفظ اطلاعات و امنیت سایت های خود به فکر ایجاد یک هاستینگ داخلی باشد. حتی دولت برای جلوگیری استفاده از میزبانان خارجی طی مصوبه یی تمامی سازمان های دولتی را موظف کرد از این پس به جای هاست خارجی باید از هاست داخلی استفاده کنند.

این مصوبه باعث پدیدار شدن شرکت هایی شد که هاست یا میزبانی سایت های سازمان ها و شرکت های داخلی را برعهده داشتند. اما شیوه ارائه خدمات از طریق این شرکت ها با شرکت های خارجی کاملاً متفاوت است. بنابر اظهارات کارشناسان ارائه خدمات هاستینگ در ایران به دو گروه تقسیم می شود؛ یک گروه که فضای لازم برای ارائه خدمات میزبانی وب را در داخل ایران فراهم کرده اند و دوم نیز گروه هایی که شرکت هایی را در ایران تاسیس کرده اند اما فضای مورد نیاز را از شرکت های خارجی خریداری و بعد به کاربران به فروش می رسانند که به اصطلاح به این گروه شرکت واسطه یی می گویند. گفته می شود این شرکت ها 99درصد بازار را در اختیار خود دارند.

به گفته یک کارشناس حوزه میزبانی وب، سازمان ها یا شرکت های دولتی اکثراً با روش دوم مشکل میزبانی خود را برطرف می کنند. در واقع این سازمان ها به دلیل سرویس های بی کیفیتی که از شرکت های داخلی (گروه اول) دریافت می کنند بیشتر مایل به گرفتن خدمات از شرکت های واسطه یی هستند.

این کارشناس اعتقاد دارد؛ در حال حاضر در ایران به صورت خیلی محدود هاست داخلی به سازمان ها ارائه می شود. حجم عظیمی از سایت های داخلی، نیاز میزبانی سایت خود را از طریق خدمات دهندگان خارج از کشور برطرف می کنند. همچنین برخی از سایت های دولتی با در اختیار گرفتن خطوط پرسرعت اینترنت، هاستینگ سایت خود را به بخش فنی یا بخش کامپیوتری خود می سپارند که قطعاً کیفیت این میزبانی به پای میزبانان خارجی نمی رسد.

با وجود تاکید مسوولان کشوری به ملزم کردن سازمان ها به استفاده از خدمات میزبانان داخلی اما همچنان مشاهده می شود نیمی از این سازمان ها از میزبانان خارجی بهره می برند.

مسوولان کشور در حالی سازمان های دولتی را به استفاده از هاستینگ داخلی ترغیب می کنند که شرکت های ارائه دهنده این سرویس به دلیل کمبود امکانات در کشور قادر به پاسخگویی نیاز مشتریان خود نیستند. با وجود این شرایط این سوال به ذهن می رسد که این سازمان ها چگونه باید نیاز خود به یک میزبان امن و مطمئن را برطرف کنند.

فعالان بازار فروش هاستینگ معتقد هستند این سازمان ها باید از طریق شرکت های واسطه یی فعال در بازار نیاز خود را برطرف کنند چرا که اگر بخواهند از داخل کشور این خدمات را تهیه کنند با مشکلات زیادی از جمله کمبود پهنای باند، قطعی مدام اینترنت و... مواجه خواهند شد.

مدیر فنی یک شرکت خدمات دهنده هاست اظهار می دارد؛ در چنین حالتی با پرداخت هزینه کمتر از یک سرویس خارجی استفاده می کنند که هم مطمئن تر است و هم خدمات پشتیبانی خوبی دارد که البته باید بگویم در این زمینه هم نکات منفی وجود دارد و آن هم این است که ممکن است این حمایت ها به دلیل پاره یی از مشکلات قطع شوند. وی در ادامه دلیل عدم رشد شرکت های داخلی را چنین عنوان می کند؛ در حال حاضر بستر ارتباطی به صورت انحصاری در دست دولت است و در این بین بخش خصوصی وجود ندارد تا با رقابت کیفیت را بالا برده و در مقابل قیمت ارائه سرویس ها را نیز کاهش دهد. اما انحصار موجود در این بازار باعث شده نه تنها بازار میزبانی سایت دچار تحولات مثبتی نشود بلکه کیفیت خدمات اینترنتی نیز افزایش پیدا نکند.

وی اظهار می دارد اگر شرکتی بخواهد هاستینگ داخلی راه اندازی کند، باید این کار را با توجه به امکانات موجود انجام دهد که با توجه به شرایط فعلاً امکانات لازم برای ارائه هاستینگ داخلی با حداقل کیفیت فراهم نیست.

در مجموع باید گفت اکثر شرکت های واسطه یی که اقدام به خرید فضای مورد نیاز از شرکت های خارجی کرده اند، خود را با هویت جعلی یعنی غیرایرانی معرفی می کنند تا بتوانند سرویس مورد نیاز را از شرکت خارجی خریداری کنند و دلیل این کار چیزی جز تحریم ایران از طرف شرکت های امریکایی نیست.

با وجود چنین شرایطی در بازار هاستینگ کشور، اجبار مسوولان به استفاده از میزبانان داخلی کمی تعجب برانگیز به نظر می رسد. مسوول کارگروه IDC و هاستینگ کمیسیون سازمان نظام صنفی رایانه یی در واکنش به این عمل می گوید؛ تصمیمی که دولت در این زمینه اتخاذ کرده است، کار بیهوده یی است چرا که تا زمانی که امکانات برای راه اندازی یک دیتاسنتر قوی و به دنبال آن یک مرکز میزبان از سایت ها وجود ندارد، سازمان های دولتی حق دارند از سرویس دهندگان ایرانی استفاده نکنند چرا که دولت زمانی می تواند سازمان ها را موظف و مجبور به استفاده از میزبانان داخلی کند که در مقابل امکانات لازم را هم فراهم کند. همچنین خیلی از سایت های دولتی از امکانات سرویس دهنده های خارجی استفاده می کنند بدون اینکه دچار مشکل شوند یا اینکه اطلاعات آنها مورد حمله قرارگیرد.

---

داشتن یک سایت با کیفیت علاوه بر احتیاج داشتن به یک میزبان مطمئن نیازمند راه اندازی یک دیتاسنتر در داخل کشور است که احتمال هرگونه مشکل مانند تحریم، هک و... را کاهش دهد. شارع 2 که از آن به عنوان دیتاسنتر ملی نام برده می شود، طرحی است که از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از چند سال گذشته به صورت پایلوت کار خود را آغاز کرده است اما با وجود امکاناتی چون مدیریت مستقل اطلاعات این طرح تاکنون امکان پوشش حجم بالای سایت ها را نداشته و نیازمند توسعه بیشتری است تا بتواند بر میزان سایت های تحت پوشش خود بیفزاید. اما در جدی ترین خبر محمدعلی آریانیان معاون شرکت ارتباطات زیرساخت، خبر از اجرایی و عملیاتی شدن شارع 2 در سال آینده داده است.
وی با بیان اینکه هر شرکتی برای خود یک دیتاسنتر دارد، خاطرنشان کرده است؛ این پروژه یک دیتاسنتر بزرگ با شبکه بزرگ  تر است که شارع 2 را ارتقا می دهد تا زمانی که IDC شکل بگیرد و در کلیه استان ها ایجاد شود و شارع 2 بتواند جوابگو باشد.

در اینجا این سوال مطرح می شود که با توجه به شرایط موجود و نبود امکانات کافی آیا شارع 2 توانایی پاسخگویی به نیاز کاربران را دارد. مسوول کارگروه IDC و هاستینگ کمیسیون سازمان نظام صنفی رایانه یی در پاسخ به این سوال می گوید؛ اگر می خواهیم بحث هاستینگ و دیتاسنتر ملی را در کشور راه بیندازیم تا از این طریق اطلاعات کشور در وضعیت امنی قرار بگیرد، باید به شیوه یی کاملاً اقتصادی و مطابق با روش های بین المللی عمل کنیم. در سراسر دنیا انجام این گونه پروژه ها براساس مدل اقتصادی خاص است یعنی اینکه انجام این کار به صرفه است یا نه. دیتاسنترهایی که در کشورهای خارجی دیده می شوند علاوه بر اینکه نیاز مشتریان خود را برطرف می سازند به کشورهای دیگر نیز سرویس می دهند و این درحالی است که این روش در کشور ما کاملاً برعکس اجرا می شود چرا که شرکت های ایرانی به دلیل نداشتن امکانات کافی نمی توانند مشتریان زیادی را به طرف خود جذب کنند و همین امر باعث می شود میزان سرمایه گذاری آنها با درآمدشان تطابق نداشته باشد که با این شرایط ایجاد یک دیتاسنتر داخلی هم کمکی به کشور نخواهد کرد چرا که راه اندازی یک دیتاسنتر نیاز به سرمایه گذاری کلان، پهنای باند کافی و... را دارد. 

• http://www.etemaad.ir